ماشومانو ته د داستان ویلو نهه ګټې

ژباړه: امان الله حنیفي

نن ورځ پلار او مور ماشومانو ته د داستان ویلو ته څومره ارزښت ورکوي؟ تاسې د يو مسوول مور او پلار په څېر په څومره وخت کې یو ځل خپلو ماشومانو ته داستان لولی؟

نن ورځ هر پلار او مور د خپلو ماشومانو لپاره د ښې روزنې او په راتلونکي پر ځان بسیاینې په موخه، ډېر زحمت باسي. هغوی نه غواړي چې په راتلونکي کې یې د ماشومان له ستونزو سره مخ شي. د همدې لپار ه ډېر زحمت باسي او ټول په وس پوره هغه امکانات چې د دوی له ماشومانو سره مرسته کولای شي، برابروي. خو له ځینو میندو او پلرونو څخه بیا یوه ډېره اسانه او تر ټولو ستره اغېز لرونکې لار هېره ده، هغه لار ماشومانو ته د داستان ویل دي. باید پوه شی چې داستان د ماشومانو د شخصیت په جوړولو کې تر ټولو مهم رول لري.

ماشومانو ته د داستان ویل په ډېرو ملتونو کې یو پخوانی په میراث پاتې دود دی. دوی ماشومانو ته داستان وايي او په دې توګه د هغوی ذهن ته پراختیا ورکوي. ماشوم ته داستان ویل د هغوی پر ژبه هم اغېز کوي. هغه ماشومان چې داستان اوري، د هغوی په پرتله چې نه یې اوري، پوره او فصیحه ژبه لري. هغوی خپلې غوښتنې په ډېر ښه انداز نورو  ته رسولی شي او هم د نورو خبرې په ښه ډول اوري.

د همدغو ښو ځانګړنو په درلودو سره، اوس اوس ځینې میندې او پلرونه هڅه کوي، چې ماشومانو ته یې داستان ووايي او یا هم هغوی ته کارتون وښيي. ماشوم د داستان له ویلو خوند اخلي او په مینې سره یې اوري. میندې او پلرونه باید هره ورځ ماشومانو ته د هغوی له عمر سر ه برابر، داستانونه ووايي.

په لوړ اواز د داستان ویل اصلاً سخت کار نه دی. که ماشوم ته د داستان ویلو وخت نه لری، کولای شی یوازې د هغه تعریف هم ورته وکړی، د خپل ماشوموالي خاطرې ورته ووايی یا د موبایل د سکرین له مخې هغو ته څو جملې ووایئ. ماشومانو ته د داستان ویلو ګټې ډېرې زیاتې دي، موږ  یې یوازې دلته د نهو هغو مهمو یادونه کوو:

۱ـ  د دروني ارزښتونو پياوړي کول

په ټوله نړۍ کې ماشومان د داستان له ویلو سره مینه لري. هغوی دا خوښوي چې د خپلې خوښې وړ کسانو له خولې یوڅه واوري او کله کله خو د هغوی تقلید هم کوي. ماشوم ته د ښو مطالبو لرونکو داستانونو ویل، د هغوی د دروني ارزښتونو، لکه دانايۍ، رښتیني اوسېدو، شجاعت او ځینو نورو بنسټ اېږدي.

۲- له خپل کلتور یې خبروي

ماشومانو ته د ښو داستانونو لوستل یا د خپل ماشوموالي خاطرې ویل، هغوی د ټولنې له بېلابېلو دودونو سره اشنا کوي. د خپلې کورنۍ د غړو په اړه هغوی ته کیسې کول، ماشوم د هغوی له عادتونو سره بلدوي.

۳- د خبرو ویلو مهارت یې پياوړی کوي

ماشوم په لوړ اواز د داستان ویل، هغه له نویو کلمو، عبارتونو او اصطلاحاتو سره اشنا کوي. د خپلې ژبې له کلمو، اصطلاحاتو او عبارتونو سره د اشنايۍ پيدا کولو په پار، دا تر ټولو ښه لار ده.

۴- د ښو اورېدو مهارت پيدا کول

ډېری ماشومان نه شي کولای د ډېر وخت لپار ه پر  یوه موضوع تمرکز وکړي. په همدې خاطر خبرو کولو ته د اورېدو پر ځای ډېر ارزښت ورکوي. د داستان ویل نه یوازې دا چې د ماشوم د اورېدو مهارت پياوړی کوي، بلکې د هغه د خبرو کولو مهارت هم پياوړی کوي او بیا په اسانۍ سره له نورو سره افهام او تفهیم کولای شي.

۵- نوښت او ابتکار ته یې هڅوي

د داستان اورېدل د دې باعث کېږي، چې د خپلې خوښې وړ کسان، ځایونه، څیزونه او ځینې نورې صحنې چې ماشوم یې په اړه خبرې اوري، ذهن کې ترسیم کړي. همدا چاره د هغوی د خلاقیت باعث کېږي او د خپلو غوښتنو په هکله بیا هر وخت فکر کوي. هغوی خپلو غوښتنو ته د رسېدو یا تر لاسه کولو لپاره اسانه او ساده لارې لټوي، ځکه دوی مخکې له مخکې د نورو کسان د بریا او ژوند په اړه کیسې اورېدلې دي.

۶- د ماشوم حافظه پياوړې کوي

د ځینو پېښو په اړه له کیسو کولو، کولای شو د ماشوم  د حافظې د پياوړتیا لپاره ګټه واخلو. له داستان ویلو وروسته کولای شی له هغوی وپوښتی، چې اورېدلی داستان د بېرته په خپله ژبه ووايي یا یې دې د ځینو هغو مهمو صحنو یادونه وکړي.

دغه کار د ماشوم حافظه او پر یوه موضوع د هغه تمرکز پياوړی کوي.

۷- د ماشوم ذهني لید پراخوي

ماشومام د نورې نړۍ  د ملتونو له کلتورونو او ټولنیزو عادتونو سره اشنايي نه لري. د داستان په ویلو سره هغوی د نړۍ له مختلفو کلتورونو، ځایونو او ملتونو سره اشنا کولای شی. هڅه وکړئ چې د خپل کلتور په پام کې نیولو سره، ماشوم ته  د نورو کلتورونو ځینې ګټور داستانونه هم ووايی، څو د نړۍ او ژوند په اړه د هغوی لید پراخ شي.

۸- د یوڅه په ژر زده کولو کې مرسته کوي

د داستان ویل، د زده کړو لپاره تر ټولو ښه لاره ده. ماشوم د یو څه په وار وار او پر هغه د خاص تمرکز په پایله کې، یاده موضوع ذهن ته سپاري. په پرله پسې ډول ماشوم ته د داستان ویل، له هغه سره د هغه څه په اړه چې اوري یې او یا یې په اړه خبرې کوي، د ژر مفهوم په اخیستو کې مرسته کوي. ډېری وخت د داستان په ډول د ځینو ځانګړو موضوعاتو تدریسول، نورو ته د هغه د مفهوم په رسولو کې ښه مرسته کوي.

۹- له نورو سره  د اړیکو جوړولو مهارت پياوړی کوي

سره له دې چې ځینې ماشومان کنجکاو وي، خو دوی بیا هم له پوښتنې کولو وېرېږي. د داستان ویل له دې ډلې ماشومانو سره مرسته کوي، څو په پوره جرئت خپلې غوښتنې وغواړي او یا د یو څه په اړه پوښتنه وکړي. له دې سره سره، پر ځان د هغوی باور پياوړی کوي او دا چل ورته ښيي، چې څنګه له نورو سره خبرې وکړي. په پرله پسې ډول د داستان اورېدل،  د ماشوم د خبرو کولو مهارت پیاوړی کوي.