میان دو جنگ؛ یمن و افغانستان

عبدالرحمن الراشد-

منبع: الشرق الاوسط

هیچ جنگ زیبایی درجهان وجود ندارد، همه جنگ‌ها زشت‌اند. جنگ‌هایی ناگزیر وجود دارند که جنگ یمن یکی از آنهاست، آن هم نسبت به یمنی‌ها و سعودی‌ها. جنگ آنجا گزینه نیست. افراد مسلح برسر مرز سعودی مجهز به موشک‌های بالستیک‌ ایستاده‌اند که به شهرهای اصلی و آن سوی ریاض پایتخت می‌رسند. اما مقایسه میان یمن و افغانستان چرا؟ دو جنگ اگر چه ریشه‌های تاریخی و انگیزه‌های سیاسی متفاوتی دارند، اما از نظر جغرافیا، شرایط و تهدیدهای مستمر شبیه به هم هستند.

آیا جنگ در یمن طول کشید؟ بله، اما جنگ‌ها عمر مشخصی ندارند. ایالات متحده سال 2001 وارد جنگ در افغانستان شد و سعودی سال 2015 وارد جنگ یمن. شورشی‌ها در دو کشور شبیه هم هستند. گروه «طالبان» در افغانستان مانند حوثی یمن است؛ تندروهای سنی و تندروهای شیعه. جنگ برای آنها یک پروژه سیاسی است با گفتمان افراطی دینی. همچنین صحنه‌های جنگ مانند هم‌اند، در صخره‌های تند کوهساتنی و زندگی سخت مردم آنجا و فقرشان. چه گزینه‌های بدیلی برای دو جنگ وجود دارد؟ بسیار محدود‌اند. عقب نشینی از افغانستان منجر به تسلط «طالبان» و دیگر گروه‌های مسلح بر سراسر کشور می‌شود و واشنگتن هراس دارد اگر بیرون برود وضع به پیش از ورودش برگردد، زمانی که جنگی برعلیه گروه «القاعده» و متحدش «طالبان» به راه انداخت. گروهی که دست به حملات 11 سپتامبر در ایالات متحده زدند.

برای ایالات متحده به عنوان یک ابرقدرت که در نیمه غربی کره زمین قراردارد و 11 هزار کیلومتر با افغانستان فاصله دارد، عقب نشینی ضرر کمتری دارد. می‌تواند از دورترین نقطه اقیانوس‌ها و خشکی‌ها علیه دشمنش در افغانستان بجنگد.

اما سعودی، عقب نشینی برای آن بسیار خطرناک‌تر است، چرا که در یمن و مرزهای جنوبی‌اش حکومتی تابع ایران برسرکار می‌آید که به طور مستقیم آن را تهدید می‌کند و ته مانده جمهوری یمن را نابود می‌کند. و به احتمال زیاد کشور وارد جنگ داخلی وسیع‌تر و ویرانگرتر برای مردم یمن خواهد شد.

نیروهای امریکایی که ائتلاف در افغانستان را رهبری می‌کنند، 16 هزار سربازند، دو برابر نیروهای سعودی در یمن. هزینه‌های جنگ افغانستان 45 میلیارد دالر است، چهار برابر بیشتر از هزینه جنگ یمن و زمان آن در افغانستان 18 سال است و در یمن 4 سال.

از نظر سیاسی ایالات متحده چندین دوره گفت‌وگوی مستقیم و غیر مستقیم با «طالبان» برگزار کرد، اما هنوز به راه حل‌های پذیرفتنی نرسیده‌ است.

تلاش‌های سیاسی در جنگ یمن همچنین وضع بهتری از این ندارند، با اینکه دروازه برای مشارکت حوثی‌ها در دولت باز بوده و همچنان هست و کرسی‌هایی در پارلمان دارند. وضعیت حوثی‌ها سخت‌تر از «طالبان» است. آنها گروهی مسلح تندرو مانند «حزب الله» لبنانی هستند که تابع نظام ایرانی و تصمیم نهایی ازآن اوست.

جنگ در یمن حالتی استثنایی نیست. مانند همه جنگ‌ها نتایج تضمین شده ندارد و ممکن است دینامیزم درگیری‌ به دلایل داخلی یا خارجی تغییر کند.
باید شرایط پیرامونی و وابسته به خود جنگ محاسبه شوند وقتی سخن از شعله‌ور شدن جنگ یا ادامه آن یا درخواست عقب نشینی از آن می‌شود.