حال بخښونکي ټکي

که د ګلونو نظاره د زړه په سترګو کوې ، نو د بلبل په سترګو کې دیره شه ، که د ګل په رمز او رموز او اسرارو پوهیدل غواړې ،نو د بلبل له فریاده یې ، زده کړه، که د عالم معنی نه، یو څه درک کول او یا د عبرت یو څو ټکي راایستل غواړې، نو دلته خار او خس بی څه او بی حکمته مه ګڼه، ځکه له خارو خسه د عبرت او د لټون اشارې ورکول کيږي، خو د معنی او عبرت په سترګو لیدل غواړې، دلته په فریاد کې د بلبل هغه اسرار او خبری پرتي دي، چې صاحبدلان یې په معنی باندی رسی، د عرفی شیرازی شعر دی چې وایي :

آن دل که پریشان شود ، از نالهء بلبل

در دامنش آویز ، که با وی خبری هست

او بیا د حضرت بیدل د یو شعرپه استناد

اګر نظاره ء گل می توان کرد

وطن در چشم بلبل می توان کرد

بیدل

ګلهای این چمن همه در زیر پای تست

ای غافل از ادب نګهً شرمګین طلب

بیدل

د عبرت ګلونه یې ستا خپو ته غوړولي دي، ای غافله لږ شرم وکړه، په تغافل مه تیریږه، ځکه دلته هر قدم پرانستلي سترګي ، او د معرفت په رڼا روښانه زړه غواړي، د دې عبرتګاه نه یو څه اخیستنه باید وکړو. ځکه دلته هره ورځي، د روزګار د بیاض نه ، یا د روزګار د دیوان څخه یو څو پاڼي را اوړي، چې هره پاڼه یې د عبرت بین نظر د پاره د انتباه ډیر درانه ټکي د ځانه سره لري. او ټکان ورکونکی او حال بخښوونکی خاصیت لري ،پام چې غفلت مو سترګي خوبه وړي نه کړي ،او د معرفت روښانه زړه مو مړ نه شي، د معرفت شمعه روښانه په خپل زړه کې وساتئ ،دنیا رمز او اشارې لري، هره صحنه چې نن وینئ ،او هر څه چې مو په مخ کې نن تیریږي، د راتلونکي پوري تړاو لري ،یعنی که ته یې د علم وفن په رڼا ریښه پیدا کړې ،نو دا رمز او اشارې به بیا بی څه نه وي.