دهلیز بحری به سوی خلیج

۰۲/۰۷/۲۰۲۲                                                                        

 دهلیز بحری به سوی خلیج

دربدل راه ترانزیت واخان به سوی آسیای مرکزی

 از مدتی به این سو در مطبوعات و مدیا روی مطالبه پاکستان در رابطه به احداث یک راه ترانزیت برای پاکستان از طریق واخان افغانستان به آسیای مرکزی صحبت های مسلکی و در عین حال جذباتی جریان دارد. مطالبه پاکستان تازه نیست. پاکستان بصورت مستمر پس از فروپاشی اتحاد شوروی، برای انتقال اموال تجارتی خود به آسیای مرکزی با دور زدن از افغانستان به مثابه منبع بالقوه شکوفایی اقتصاد خود نگاه کرده است. این در حالیکه تلاش بخرچ داده تا افغانستان در رابطه به استفاده از حق ترانزیت خود از بندر کراچی متکی به پاکستان باقی بماند. پاکستان برخلاف کانوانسیون های بین المللی در رابطه به حق مسلم ترانزیتی کشور های محاط به خشکه هر باری خواسته است، استنکاف از حق ترانزیت افغانستان را از بندر کراچی به عنوان افزار فشار سیاسی بر علیه افغانستان بکار برده است.

پاکستان در مدت حضور امریکا و متحدین بار اول موضوع احداث جاده از واخان را بصورت رسمی مطرح کرد و در نظر داشت با استفاده از ضعف حکومت های مصلحتی همکاری خود را با قوای اشغالگر باگرفتن امتیاز از خاک افغانستان پیوند بدهد.

پاکستان با  طرح مطالبه حق ترانزیت از واخان برای خود قصد دارد تا بصورت یک جانبه افزار فشار بالای افغانستان را حفظ کند، بی آنکه افغانستان وسیله اعمال نفوذ بالمثل با پاکستان در اختیار داشته باشد.

بناً میباید بحث روی واخان را با طرح یک معامله بالمثل ترانزیتی و تجارتی با پاکستان پیوند داد، به نحوی که طی آن منافع هردو کشور در نظر گرفته شود. این معامله در چوکات مبادله حق ترانزیت واخان به پاکستان در بدل شناسایی حق یک دهلیز بحری به سوی خلیج برای افغانستان مطرح شده میتواند. با این شرط که : تمامیت ارضی افغانستان و همسایگی با چین زیر سوال قرار نگیرد و به داعیه آزادیخواهان پشتون و بلوچ صدمه نرسد.

بحث مبادله حق ترانزیت با ملاحظه ابعاد ژیوپولتیک، ستراتژیک، اقتصادی و تجارتی میان کشور ها پیچیده و مملو از شاخ و برگ است. حکومت ملا صاحبان در افغانستان نه از نظر حقوقی و نه هم مسلکی در حدی نیست که ارزیابی دقیقی از منافع افغانستان در معامله یی به این بزرگی داشته باشد. بناً در شرایط فعلی باید به بحث و تبادل نظر در سطح مطبوعات و مدیا اکتفا کرد و فیصله نهایی را به یک حکومت مسلکی و منتخب مردم حواله نمود.

« پایان »