منازعه ط البان با ملل متحد در موضوع تعیین نماینده جدید

۰۵/۰۲/۲۰۲۴                                                                      

منازعه طالبان با ملل متحد

در موضوع تعیین نماینده جدید

افغانستان در ۱۹ نوامبر ۱۹۴۶ یعنی ۷۶ سال قبل عضویت سازمان ملل متحد  را دریافت کرد و از جمله معدود ممالک اسلامی است که به اعلامیه جهانی حقوق بشر در ۱۹۴۸ رای مثبت داد  و خود را ملزم به رعایت احکام آن دانست.

توجه جدی ملل متحد ( م ، م ) به افغانستان پس از تجاوز شوروی آغاز گردید.  ازان زمان تا اکنون شورای امنیت ( م ، م ) در چوکات فصل های ۶ و ۷ منشور  خود بالغ بر ۵۰ قطعه نامه در ارتباط با اوضاع افغانستان صادر کردده است.

نماینده های متعددی از « پرز دو کویلار » تا « فریدون اوغلی» ازسوی  ( م ، م ) برای حل بحران افغانستان گماشته شده است.  ( م ، م ) از سال ۱۹۸۱ الی ۲۰۲۱ شانزده نماینده اختصاصی برای حل بحران افغانستان گماشته است.

مثال برجسته ناکامی  فعالیت ( م ، م ) در بحران افغانستان در زمان حکومت برهان الدین ربانی به مشاهده رسید : دران وقت شماری از اوباشان سرخ و سبز خاین به نوامیس ملی و ماجراجو در یک ائتلاف نا متجانس و غیر طبعی،  پلان صلح  ( م ، م ) را به لګد زدند و فصل نوی را در خونریزی کشودند.

موفقیت نسبی ( م ، م ) در در تطبیق پروګرام های رویدست، پس از کانفرانس بن در دوره اشغال افغانستان تحقق یافت. درین دوره زیر بنا های حقوقی اقتصادی و مالی دولت تخریب شده به اثر جنګ قسماً بازسازی شد. اما به قیمت اشغال، سلب حق حاکمیت ملی و جاری ساختن سیلاب های خون .

درین تازگی ها شورای امنیت ( م ، م ) طی قطعه نامه ۲۷۲۱ به ضرورت تعیین نماینده جدید به قصد توجه بیشتر به دوسیه افغانستان اشاره کرده است. نماینده  جدید بر مبنای راپور   فریدون اوغلی نماینده اختصاصی  بر حال ( م ، م ) تعیین خواهد شد. نامبرده راپور خود را در جریان چندین ماه تماس و مشوره با حلقات داخلی و خارجی قضیه افغانستان تنظیم کرده  و  به قصد بیرون کردن افغانستان از انزوای دیپلوماتیک به گماشتن یک نماینده نو تاکید نموده است.

حکومت طالبان به دو دلیل گماشتن نماینده جدید ( م ، م ) را رد کرده است :

ـ موجودیت بالفعل نماینده  ( م ، م ) ( یوناما ) در کابل.

– واقعیت اینکه ضرورت تعیین نماینده نو در حالت جنگ احساس میشود و در افغانستان جنگ پایان یافته است.

ببینیم که دلایل حکومت طالبان مبنای منطقی دارد یا خیر ؟ 

۱ – آیا موجودیت بالفعل نماینده  ملل متحد ( یوناما ) در کابل ضرورت نماینده جدید را منتفی میسازد ؟

این دلیل موجه نیست : یوناما در شرایط اشغال افغانستان توسط  کشور های خارجی  به قصد محکم بندی حضور دایمی قوای اشغالگر در هم آهنگی با ( ایساف ) فعالیت میکرد. شورای امنیت در مقطع زمانی ۲۰۰۲ تا ۲۰۱۰ چارده قطعه نامه به هدف سرکوب مخالفین مسلح و زمینه سازی پیاده کردن موازین دیموکراسی وارداتی صادرکرد.

اصولن با خاتمه اشغال ماموریت  جنگی یوناما پایان میپذیرد و حکومت جدید در کابل پس از اشغال وارد فصل دیگر تعامل با ( م ، م ) و نماینده نو آن میشود.

بناً  دلیل اول رد تعیین  نماینده نو ( م ، م ) از سوی اداره طالبان مبنای منطقی ندارد.

۲- به زعم طالبان دلیل دومی استنکاف از پذیرش نماینده جدید  ( م ، م ) اینست که ضرورت تعیین نماینده نو در حالت جنگ احساس میشود و در افغانستان جنگ پایان یافته است.

این دلیل نیز قابل توجیه نیست : در کشور های معروض به جنگ و بحران، پایان جنگ الزاماً خاتمه ماموریت ( س، م ، م ) را بدبال ندارد.  حل و فصل انبوه مسائل بعد از جنگ ضرورت حضور نماینده جدید ( م ، م ) را قابل توجیه میسازد. از جمله : جلب کمک های خارجی  و هم آهنگی میان آنها برای بازسازی، کمک های بشری، زمینه سازی بازگشت مهاجرین، ماین پاکی، مدیریت فعالیت های فرهنگی یونسکو ( در نظام طالبان باز کردن درب مکاتب به روی دختران ) و نظارت بر رعایت حقوق بشر شامل حق کار زنان مسائلی است که ( م ، م ) الزاماً دران مداخله میکند. خارج ازین چوکات دست درازی ( م ، م ) مداخله در امور داخلی کشور عضو تلقی میشود. درین مورد منشور ( م ، م ) صراحت دارد :

« احترام به اصل تساوی حقوق و استقلال ملی » کشور های عضو، از اهداف ( م ، م ) است        ( فصل ۱ ماده ۱ فقره ۲ ) . اساسنامه ( م ، م ) علاوه مینماید :

« هیچ یک از مقررات مندرج در منشور، ( م ، م ) را مجاز نمیکند که در اموریکه ذاتاً جزو صلاحیت داخلی هر کشوریست، دخالت نماید . .  . » ( فصل ۱ ماده ۱ فقره ۷ ).

ازانچه گفتیم چنین استنباط میشود که صلاحیت نماینده اختصاصی ( م ، م ) مطابق منشور در حد خدمات پس از جنگ خلاصه میشود. اما از قراین چنین برمیاید که نماینده جدید ( م ، م ) بیشتر با ماموریت سیاسی ـ دیپلوماسی وارد معرکه خواهد شد. نماینده نو موضوعاتی از قبیل مفاهمه با گروه های سیاسی مخالف، تشکیل حکومت وسیع البنیاد مرکب از اقوام و غیره را مطرح خواهد ساخت . طرح این موضوعات مداخله ناجائز در محدود ساختن حق حاکمیت ملی کشور عضو ( م ، م )  و در تقابل با منشور آن سازمان است.

اداره طالبان میتواند در تفاهم  با نماینده جدید ( م ، م ) قبل از آغاز مذاکره اجندا و چوکات بحث را تعیین نماید.  مذاکره به شرط قبول اجندای بحث ازجانب طرفین شروع خواهد شد.

حکومت طالبان در حالیکه  میباید از پروگرام های غیر سیاسی ( م ، م ) استقبال کند، میتواند درخواست هائی را که از جانب نماینده نو در چوکات سیاسی به شکل مشوره مطرح میشود، رد یا قبول  نماید. اما اداره طالبان نباید به هیچ وجهه با گماشتن نماینده جدید ( م ، م ) مخالفت کند.

 نماینده نو ( م ، م ) روزنه کوچک تعامل حکومت طالبان با دنیا را خواهد کشود که ممکن په شرط باز شدن مکاتب دختران و زمینه سازی کار زنان به شناسایی رسمی  حکومت طالبان بیانجامد. این چانس را نباید با خیره سری و غرور بیمورد از دست داد.

واقعیت اینست که طالبان با سرتنبگی به دوام اشتباهات خود در رابطه به حکومتداری بیرون از چوکات قانون اساسی، سلب تعلیم دختران و کار زنان، خود  زمینه مداخله به جا یا بیجا را در امور داخلی افغانستان مساعد ساخته اند.

طالبان از کانال ( م ، م ) با دنیا در  حالت جنگ استند. قویاً امید میرود که این جنگ به غلبه حق بر باطل و نور بر ظلمت به پایان برسد.  « پایان » ‎