مرخېړي یا خریړي یا ځمکې غوښه

 مرخېړي یا خریړي یا د ځمکې غوښه Mashroom طبي ګټې

 مرخېړیو ته د پښتنو په بیلا بیلو سیمو کې خریړي ، خامیړي ، خارمیري ، خرړي ، ستوری ، دوړنګ ، ډينګرۍ ، ايرړۍ ، ګو بلکه ، خرمره، مارپوچکي، خوټوری، خوړخوړکی، کټوخی، کوړکوچک، ځمکۍ غوښه، خومبه، شیشتري، او د کارغه خولۍ هم وایي چې په انګریزي ژبه یې مشروم Mushroom بولي . همدا راز مرخېړیو یا خریړو ته په فارسي ژبه کې سمارق یا سماروغ وایی . ایرانیان ورته قارچ چتري او په عربی ژبه یې عيش الغراب او المشروم بولي چې ښه او ګټور خواړه دي .

مرخېړي د غوښې پر ځای خوندور او لږ کالورۍ لرونکي خواړه دي چې کولای شي د وزن پر کمولو ښې اغېزې ولري . که په هر ځل خوړو کې د غوښې پر ځای مرخیړي وخوړل شي نو اضافي کالوري به مو له بدنه لېرې کړې وي . مرخېړي د B ويټامينو او منرالو ښه منبع ده. معمولا د سلاتې سره خام خوړل کیږي ، خو ځيني خلک یې د غوښې په څير په سيخانو کې د کباب په شا نې پخوي او خینې خلک یې په غوړیو کې د پیازو او رومي بانجانو ( ټماټرو ) سره یو ځای سره کوي .

مرخېړي د شکرې ناروغۍ سربیره د وينې لوړ فشار او د زړه په ناروغيو اخته کسانو لپاره مناسبه غذا ګڼل کيږي. مرخېړي په خپل جوړښت کې پروبيوتک دي. پروبيوتک هغه خوراکي توکو ته ويل کېږي چې په کولمو کې ګټورې باکترياوې له منځه نه وړي بلکې د هغوی په وده کې مرسته کوي. مرخیړي بي ویټا مین ، ډي ویټا مین اوسی ویټامین هم لري او ددې تر څنګ کلشیم، مګنیشیم، پوتاشیم او معدني مواد هم لري. مرخېړي تر لسو زرو پورې ډولونه لري، خو ډیر ډولونه یې بیا زهرجن دي چې نه خوړل کېږي او روغتیا ته زیان رسوي.

*********************************************

;