اثرات تغير ات اقلیمي در افغانستان

اثرات تغير ات اقلیمي در افغانستان :

 خلاصه  :

تغییرات آب و هواي گذشته و پیش بینی شده در آینده در افغانستان به طور سیستماتیک و با توجه به مناطق مختلف آب و هوایی آن تجزیه و تحلیل شده است تا بینش کمی در مورد آسیب پذیری افغانستان در برابر تغییرات آب و هوایی جاری و آینده بدست آید  . برای این منظور، درجه حرارت ، بارش و پنج شاخص آب و هوایی اضافی برای ارزیابی‌ها و کشاورزی (بارندگی شدید؛ بارش بهار؛ طول فصل رشد ، شاخص بزرگی موج گرما و شاخص استاندارد تبخیر و تعرق بارش از داده‌های تحلیل مجدد از نظر سازگاری برای شناسایی تغییرات گذشته (داده‌ها از سال 1950) مورد بررسی قرار گرفت . برای تغییرات آتی (تا سال 2100)، همان پارامترها از مجموعه ای از 12 مدل آب و هوای منطقه ای کوچک شده  شبیه سازی های آزمایش کاهش مقیاس آب و هوای منطقه ای (CORDEX – پیشبرد و هماهنگ کردن علم و کاربرد کاهش مقیاس  آب و هوای منطقه ای از طریق مشارکت های جهانی است ) .

  – آسیای جنوبی برای سناریوهای انتشار کم و زیاد (نماینده) استخراج شد . در گذشته، تغییرات آب و هوایی عمدتاً با افزایش اوسط درجه حرارت بالاتر از سطح جهانی 1.8 درجه سانتیگراد از سال 1950 تا 2010 مشخص می شد .

  مدل‌های اقلیمی روند درجه حرارت را برای شتاب در آینده پیش‌بینی می‌کنند که به شدت به انتشار کاربن جهانی بستگی دارد . با وجود عدم قطعیت زیاد در مورد پیش بینی های بارش ، آشکار شد که افزایش تبخیر و تعرق احتمالاً تنش آبی موجود در افغانستان را تشدید می کند ، از جمله افزایش بسیار شدید فرکانس و بزرگی امواج گرما . در مجموع، نتایج نشان می‌دهد که علاوه بر کمبود گسترده در سازگاری با شرایط اقلیمی فعلی ، وضعیت در آینده به‌ویژه در زمینه مدیریت آب و زراعت تشدید خواهد شد . بنابراین، نتایج این مطالعه بر اهمیت سازگاری کافی با تغییرات اقلیمی در افغانستان تاکید می کند .

افغانستان به دلیل  قرار گرفتن در معرض نوسانات آب و هوایی اغلب در میان کشورهای آسیب پذیر در برابر تغییرات اقلیمی قرار می گیرد . در طول بيش چهار دهه گذشته ، درگیری‌های مسلحانه زیرساخت‌های کشور را ویران کرده ، به نهادهای آن آسیب رسانده و به فقر و توسعه نیافتگی گسترده منجر شده است که در مجموع زیربنای آسیب‌پذیری و فقدان ظرفیت سازگاری افغانستان با تغییرات اقلیمی است . در افغانستان جمعیت و اقتصاد تقریباً به طور کامل به تولیدات زراعتي ، به ویژه زراعت معیشتی وابسته است و بخش‌های کلیدی از جمله آب ، انرژی ، زراعت , مالداري از آسیب‌پذیرترین بخش‌ها در برابر تغییرات آب و هوا هستند . این کشور مرتباً تحت تأثیر آب و هوای شدید یا رویدادهای اقلیمی قرار می گیرد که باعث آسیب های اقتصادی قابل توجه و تلفات جانی می شود ، که نشان می دهد حتی امروز افغانستان به اندازه کافی با آب و هوای فعلی سازگار نیست .

با وجود این وضعیت بسیار نگران کننده ، تقریباً  مقالات کمي علمی در مورد تغییرات آب و هوا و تأثیرات آن، در گذشته و یا پیش بینی شده برای آینده ، وجود دارد .

 مطالعه نشان داد که که اوسط درجه حرارت سالانه از سال 1960  تا امروز در افغانستان 0.6 درجه سانتیگراد افزایش یافته است ، در حالی که اوسط بارندگی کاهش اندکي دارد . این نوشته ، که بر اساس داده‌های ایستگاه هواشناسي افغانستان  است  شگاف‌های زیادی به‌ خصوص از سال 1992 به بعد دارد . بعلاوتأ ، قدرت توضیحی پیش‌بینی‌ها به دلیل وضوح درشت مدل‌های جهانی به   2.5 درجه محدود است ، بويژه با توجه به خصوصيات کوهستانی کشور .

 علاوه بر کمبود تبليغات در مورد تغییرات اقلیمی، مطالعات  بسیار کمی در مورد اقليم افغانستان نیز وجود دارد .  یخچال‌های طبیعی  پامیر افغاني/هندوکش و تأثیر آن‌ها بر منابع آبی حوضه دريا آمو ، که افغانستان در حوضه فوقانی سهم عمده دارد ، خيلي کم مورد دقت و بررسي قرار گرفته است .

  خصوصيات جغرافیای پيچيده و ناهمگون  افغانستان ، از هندوکش پوشیده از یخچال های طبیعی  تا بیابان های خشک در جنوب ، مانع انتقال مطالعات تغییر اقلیم در مقیاس بزرگتر به افغانستان  شده است  .

از آنجایی که مطالعات علمی در مورد اقلیم افغانستان محدود است و جغرافیای افغانستان ممکن است برای همه خوانندگان افغان شناخته شده نباشد ، مناطق عمده فرش نباتي افغانستان در بخش زیر به اختصار توضیح داده شده است ، که مرتبط با تمرکز بر زمینه اقلیمی ميباشد .

علاه بر پارامترهای ( مؤلفه هاي )  استاندارد برای درجه حرارت  و بارندگی سالانه ، پنج شاخص آب و هوایی اضافی برای ارزیابی‌های شدید و زراعت در نظر گرفته  می‌شود که به ویژه برای رایج‌ترین حوادث اقليمي افغانستان و سیستم زراعتي آن (بارندگی شدید ، بارش بهار ، طول فصل رشد   ، شاخص بزرگی موج گرما ؛  شاخص استاندارد شده تبخیر و تعرق  ) بکار ميرود  . همان پارامترها متعاقباً برای پیش‌بینی‌های مدل آینده نيز در نظر گرفته شده است .

جغرافیای افغانستان تحت تأثير  کامل سلسله کوه هندوکش قرار دارد که از شمال شرقی به جنوب غربی امتداد يافته و کشور را به مناطق مختلف طبیعی تقسیم می کند . تنوع در آب و هوا ، خاک ، توپوگرافی ، پوشش گیاهی و سایر ویژگی های جغرافیایی ان اساسی است . این ناهمگونی مشخص جغرافیایی نیز شرایط بسیار متفاوتی را برای معیشت و سیستم های زراعتی ایجاد می کند . به منظور محاسبه این ناهمگونی ها در زمینه تغییرات اقلیمی ، افغانستان به پنج منطقه عمده تقسیم شده است که از منطقه بندی سرزمين منطقه ای ارائه شده توسط صندوق جهانی حیات وحش  بدست آمده است .

مهمترین محصول در تمام مناطق افغانستان گندم (زمستانی و بهاري) با سهم بالای 80 درصد از کل تولیدات زراعتی است . به صورت منطقه ای، محصولات مختلف دیگر و همچنین محصولات میوه رشد می کنند . در بخش های بعدی، آب و هوا، جغرافیای کلی و ویژگی های اصلی زراعتي هر منطقه به طور خلاصه بیان می شود .

 جغرافياي فيزيکي افغانستان، شامل مناطق اصلي پوشش گياهي  و توپوگرافي منطقه قرار ذيل است  :

1- منطقه هندوکش در شمال غربی عمدتاً توسط ولایت بدخشان پوشانده شده است ، که همچنین شامل کریدور واخان،  بخش‌هایی از مناطق پامیر و قراقورام (~45000 کیلومتر مربع ) می‌شود . این منطقه حدود یک میلیون نفر جمعیت دارد که تنها حدود 4 درصد آنها در مناطق شهری زندگی می کنند . مرتفع ترین و کوهستانی ترین قسمت افغانستان است که بیش از سه چهارم مساحت آنرا  کوهها تشکيل ميدهد  . اين منطقه بیشترین میزان بارش را دریافت می کند و تقریباً 7.5 درصد از زمین ان پوشیده از برف و یخچالهاي دائمی است. بنابراین، منطقه هندوکش منبع اصلی آب براي  درياي آمو شمرده شود . پوشش گیاهی منطقه عمدتاً تحت سلطه مراتع است (بیش از 60٪) در حالی که کمتر از 1٪  کل منطقه را جنگل ها و درختچه ها پوشانده اند . در مجموع 5/8 درصد از منطقه برای تولیدات کشاورزی مناسب است که عمدتاً برای کشت گندم در کنار مناطق کوچکتر جو ، ذرت ( جواري ) و محصولات میوه استفاده می شود . به دلیل توپوگرافی کوهستانی، این منطقه به ویژه در معرض بلایای طبیعی مانند رانش زمین، بهمن (برف کوچ) ، سیل ، سیل ناگهانی و فرسایش خاک قرار دارد .

2- دشت های شمالی (شمال)

دشت های شمالی (شمال) دارای ارتفاع متوسط ​​حدود 600 متر است که حدود 30 درصد از افغانستان (حدود 190000 کیلومتر مربع ) را پوشش می دهد . این منطقه اهمیت سیاسی و جغرافیایی دارد زیرا افغانستان را به آسیای مرکزی و غربی متصل می کند . تنها حدود 20 درصد از 9 میلیون نفری که در شمال زندگی می کنند در مناطق شهری زندگی دارند . عمدتاً توسط مراتع (~50%) و اراضی بایر (~15%) پوشیده شده است. زراعت للمي (دیم ) غالبأ  (16.4٪) ميباشد  ، در حالی که تنها حدود 7٪ از زمین برای زراعت آبی در دسترس است . شمال سبد غذایی کشور نیز نامیده می شود زیرا غلات فراوانی مانند برنج ، گندم ، جو و ذرت( جواري )  و همچنین محصولات میوه ای مانند هلو ، بادام، انار ، سیب و انگور تولید می کند . علاوه بر این در شمال، زعفران و پنبه کشت و تولید می شود . دشت های شمالی همچنین خانه کمربند پسته شمالی، یکی از بزرگترین سیستم های جنگلی کشور ، و همچنین وسیع ترین زمین های هموار کشور در اطراف دامنه های رودخانه آمودریا قرار دارد .

3-  ارتفاعات مرکزی (مرکز)

ارتفاعات مرکزی در وسط افغانستان با دره های عمیق و رشته کوه بابا تا ارتفاع 6400 متر مشخص می شود . آنها حدود 20 درصد از افغانستان (~ 125000 کیلومتر مربع ) را پوشش می دهند . بیش از 40 درصد از جمعیت منطقه در مناطق شهری زندگی می کنند . مناطق مرتفع مرکزی عمدتاً توسط چراگاه (بیش از 80 درصد) و اراضی بایر (8 درصد) پوشیده شده است . زراعت عمدتاً (6٪) آبیاری می شود، اگرچه مقدار کمی هنوز هم للمي ( دیم) است (2٪) . اين منطقه به دلیل کوهستانی بودن ارتفاعات مرکزی ، زراعت عمدتاً در مقیاس کوچک است . سایر محصولات کشت شده در کنار گندم ، جو ، ذرت (جواري ) ميباشد .

4- ارتفاعات شرقی (شرق)

ارأتفاعات شرقی  منطقه نسبتأ کوچک کشور است که حدود 11 درصد از خاک افغانستان (72000 کیلومتر مربع ) را پوشش می دهد . در اینجا حدود 7 درصد از جمعیت در مناطق شهری زندگی می کنند . مناطق ارتفاعات شرقی عمدتاً از مراتع ( 56٪) تشکیل شده است و بزرگترین جنگل های موجود کشور در مجموع جنگل های شرقی (17٪) را می توان در اینجا یافت . اين منطقه خيلي حاصل خيز و مملو از باغات ميوه است .  ارتفاعات شرقی تنها منطقه ایست که مستقیماً تحت تأثیر  هوای مرطوب و بادهای موسمی هند قرار دارد , اين منطقه هواي ملايم و مرطوب دارد  , بنابراین پوشیده از جنگل است و برای زراعت بسیار مناسب ميباشد . با این حال، باران می تواند باعث سیل و رانش زمین هم شود . کشاورزی عمدتاً آبیاری می شود و بر گندم , پنبه , ميوه هاي نوع ستروس و سایر محصولات بيشتر تمرکز دارد .

5- فلات جنوبی (جنوب)

فلات جنوبی بزرگترین منطقه است و عمدتاً توسط بیابان خشک پوشانده شده  و مناطق کنار درياها و باتلاقها قابل استفاده برای زراعت است . دريا هیرمند منطقه را تقسیم کرده و دریاچه مختلف را تغذیه می کند . این منطقه همچنین مستعد طوفان های شن و گرد و غبار است که عمدتاً با بادهای شمالی همراه ميباشد . منطقه جنوبی حدود یک سوم افغانستان (215000 کیلومتر مربع ) را در بر می گیرد . کمتر از 20 درصد از جمعیت منطقه در مناطق شهری زندگی می کنند . فلات جنوبی عمدتاً توسط زمین های بایر (بیش از 50٪)، مراتع ( 20٪) و ماسه ( 15٪) پوشیده شده است. زراعت نسبتاً کوچک است و همیشه آبیاری می شود و تنها حدود 5 درصد را پوشش می دهد . اگرچه منطقه جنوبی خشک ترین منطقه در کشور است ، اما همچنان گندم و ميوه از محصولات عمده اين منطقه ميباشد .

–  داده های آب و هوا :

تجزیه و تحلیل تغییر اقلیم و تأثیرات آن در افغانستان برای گذشته و آینده بر اساس تحلیل مجدد و مدل‌های آب و هوایی منطقه‌ای (RCM – تعمير و نگهداري توسعه يافته )  است که با تعداد محدودی از داده‌های ایستگاه آزمایش شده است. انواع مختلف داده در بخش های زیر توضیح داده شده است.

– . در دسترس بودن مشاهدات مستقیم هواشناسی :

داده های هواشناسی مشاهده شده در افغانستان به دلیل تعداد محدود ایستگاه های هواشناسی و بی ثباتی سیاسی در بيش چهار دهه گذشته کمیاب است. به ویژه، در زمان حاکميت اقاي رباني و دور اول حاکميت طالبان، داده ها از بین رفت و مشاهدات به طور کامل متوقف شد . بنابراین ، تجزیه و تحلیل آب و هوای گذشته صرفاً بر اساس داده‌های ایستگاه ها رضایت‌بخش نخواهد بود .

  پیش بینی های اقلیمی :

پیش بینی های آب و هوایی از آزمایش کاهش مقیاس منطقه ای هماهنگ کننده برای جنوب آسیا (CORDEX-SA) براي افغانستان استفاده ميشود . یک چارچوب هماهنگ بین‌المللی برای تولید یک نسل بهبودیافته از پیش‌بینی‌های تغییر اقلیم منطقه‌ای در سرتاسر جهان است که ورودی برای مطالعات تأثیر و سازگاری ارائه می‌کند . داده های CORDEX (CORDEX پیشبرد و هماهنگ کردن علم و کاربرد کاهش مقیاس آب و هوای منطقه ای از طریق مشارکت های جهانی است ) براي دامنه هاي مختلف در سراسر

  جهان ارائه شده است . دامنه جنوب آسیا تمام افغانستان را در بر می گیرد .

 اثرات آب و هوا :

تغییرات آب و هوایی مشاهده شده و پیش بینی شده در این مطالعه، داستان نسبتاً منسجمی را بیان می کند، اگرچه عدم قطعیت زیادی در مورد بارش وجود دارد. در گذشته، تغییرات عمدتاً با افزایش درجه حرارت مشخص می شود و مهم نیست که بارندگی به کدام سمت می رود ، افزایش درجه قطعاً بر اکوسیستم و معیشت در افغانستان تأثیر می گذارد . این تغییرات در حال حاضر آغاز شده است و افغانستان افزایش درجه حرارت را به میزان قابل توجهی بالاتر از حد وسط جهانی تجربه کرده است ، به میزان 1.8 درجه سانتیگراد بین سالهای 1951 و 2010. پیش بینی می شود که این گرمایش از سال 2006 تا 2050 به میزان 1.7-2.3 درجه سانتیگراد و پس از آن حتی 2.7 درجه سانتیگراد ادامه یابد. -6.4 درجه سانتیگراد تا سال 2099 در سراسر کشور است . اين  محدوده با میزان انتشار کارين دي اکسيد جهانی تعیین می شود . این مطابق با نتایج کلی منطقه ای برای آسیای مرکزی است که بسته به سناریوی انتشار گاز کاربن دي اکسيد ، پیش بینی می شود که 2.5 درجه سانتیگراد در مقایسه با 2 درجه سانتیگراد در سطح جهان و حتی 6.5 درجه سانتیگراد در مقایسه با گرمایش جهانی 4 درجه سانتیگراد تا پایان قرن باشد  .

☆☆☆☆

اثرات امواج گرمای بی‌سابقه، همانطور که نتایج HWMI ( روش اندازه گيري اب مصرفي خانواده ها ) نشان می‌دهد ، مستقیماً بر بخش صحت در افغانستان تأثیر خواهد گذاشت. افزایش پیش‌بینی‌شده بین 8 تا 16 به این معنی است که افغانستان مرتباً موج‌های گرمای شدید را تجربه خواهد کرد، به‌ویژه در سناریوی انتشار معمول RCP 8.5 ( شاخص هاي توسعوي گازهاي گرم خانه ها ) . درجه حرارت همچنین بر منابع آب , زراعت و   اکوسیستم های طبیعی در افغانستان تأثیر خواهد گذاشت. افزایش تبخیر و تعرق همانطور که توسط SPEI (شاخص ستندرد شده تخير و تعرق ) نشان داده است , احتمالا شرايط دشوار

  کشور را تشدید خواهد کرد .

با وجود اینکه افغانستان دارای منابع عظیم آبی است (تقریباً 1700 متر مکعب سرانه , در سال که در تئوری برای نیازهای داخلی، زراعتی، صنعتی و محیطی کافی است)، این کشور به دلیل کمبود ظرفیت مدیریت آب، هنوز از منابع به طور مؤثر استفاده نه کرده است . در مواجهه با تنوع بزرگ منطقه ای , داخلي و  سالانه در دسترس بودن آب  در آینده ، با توجه به تقاضای فزاینده مربوط به رشد جمعیت ، توسعه اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی ، این وضعیت در نبود مديريت سالم ابهاي کشور ممکن مشکل سازتر شود . علیرغم وابستگی شدید افغانستان به زراعت، که حدود 85 درصد از جمعیت را به طور مستقیم یا غیرمستقیم استخدام می کند و حدود 30 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکيل ميدهد  ، تحقیقات و مطالعات تأثیر بسیار کمی برای زراعت و منابع آب انجام شده است . تنها یخچال های هندوکش توجه برخی از فعالیت های تحقیقاتی بین المللی را به خود جلب کرده اند .

تأثیرات منفی تغییر اقلیم نه تنها برای بخش زراعت ، بلکه برای اکوسیستم های طبیعی افغانستان نیز وجود دارد، که قبلاً در طی چندین سال درگیری، مدیریت ناپایدار و بهره برداری بیش از حد در کشور بدتر شده است. به عنوان مثال، گفته می شود که بیش از 80 درصد از زمین های افغانستان در معرض فرسایش خاک قرار گرفته است . این بحث را می توان در مورد چشم انداز مخاطره آمیز افغانستان نیز گسترش داد. خطرات متعددی که به طور منظم رخ می دهند مانند بهمن ( برف کوچ ) ، سیل، خشکسالی، رانش زمین و همچنین فرسایش طولانی مدت با تغییر اقلیم مرتبط هستند . همچنین در این زمینه ، کسری تحقیقات زیادی برای افغانستان وجود دارد . سهم این مطالعه در تحقیقات خطر به دلیل ویژگی کلی تر آن محدود است . با این حال، این احتمال وجود دارد که خشکسالی ها بیشتر رخ دهد و خطرات مربوط به رواناب ، مانند رانش زمین، سیل و سیل ناگهانی ، احتمالاً با تغییرات آب و هوایی افزایش می یابد .

در مجموع، نتایج کنونی نشان می‌دهد که علاوه بر کسری موجود در سازگاری با شرایط اقلیمی فعلی، وضعیت در آینده به‌ویژه در حوزه‌های مدیریت آب و کشاورزی تشدید خواهد شد. بنابراین، نتایج این مطالعه بر اهمیت سازگاری با تغییرات اقلیمی در افغانستان تأکید می کند.

این امر حتی بیشتر از این هم صادق است زیرا سیگنال مثبت واضحی نیز در نتایج وجود دارد. GSL ( مقدار نمکيات خاک ) به طور قابل توجهی با افزایش درجه حرارت افزایش خواهد یافت، به عنوان مثال، تا سال 2050 به طور متوسط ​​حدود 20 روز. البته این امر مستلزم مدیریت هوشمندانه منابع آب و زراعت پیشرفته تر و سازگارتر با آب و هوا است .

تاثير تغيرات اقليمي بر زراعت و کشاورزي در افغانستان :

سدریک اچ دی کانینگ اندرو ای. یاو چی الیزابت ال. راسولد آناب اویدی گراند آن فون مارک الیزابت اسمیت فلوریان کرامپ کاتونگو سیوبا خیره تعرف کیونگمی کیم

افغانستان در برابر اثرات تغییرات آب و هوایی بسیار آسیب پذیر است: افزایش دما، تغییر الگوی بارندگی و رویدادهای مکرر آب و هوایی شدید. در حال حاضر، افغانستان بدترین خشکسالی خود را در 27 سال گذشته تجربه می کند، که همراه با کووید-19 و انقباض اقتصادی که پس از تسلط طالبان بر دولت در آگوست 2021 به دست آمد، به طور قابل توجهی معیشت و ناامنی غذایی را افزایش داده و به افزایش کمک های بشردوستانه کمک کرده است. اضطراری.

تغییرات آب و هوایی شرایط رو به وخامت معیشت مبتنی بر کشاورزی و ناامنی غذایی را تشدید می کند.

درگیری ها و اثرات تغییرات آب و هوا باعث افزایش جابجایی داخلی و تغییر الگوهای مهاجرت شده است. سطوح بالای آوارگی ناامنی غذایی و معیشتی را تشدید می کند و آسیب پذیری گروه های حاشیه نشین از جمله زنان را افزایش می دهد.

اثرات تغییرات آب و هوایی ممکن است خطر درگیری های محلی مکرر و شدیدتر بر سر زمین و آب را افزایش دهد و تنش ها را بر سر منابع فرامرزی افزایش دهد.

درگیری، انعطاف پذیری جوامع و مقامات محلی را برای انطباق با تغییرات اقلیمی و مقابله با بحران انسانی کنونی کاهش داده است. این فرصت‌هایی را برای نخبگان ایجاد می‌کند تا از اختلافات زمین و آب سود ببرند و خطرات بیشتری برای گروه‌های به حاشیه رانده شده است.

از طریق صندوق امانی ویژه و راهبرد ابتکارات اضطراری توسعه مبتنی بر منطقه (ABADEI عمل اضطراري توسعه منطقوي )، آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد  و شرکا باید به طور منسجم با جوامع محلی برای مدیریت خطرات امنیتی مرتبط با اقلیم مرتبط با بدتر شدن معیشت، از جمله از طریق بهبود کار کنند. زیرساخت های آبیاری و شیوه های مدیریت منابع طبیعی پایدار این اقدامات باید در جهت ارتقای انسجام اجتماعی باشد .  ختم

عرض حرمت

سيف قاضي زاده

12 – 12 – 2023