نقد یا ابتذال، منتقد یا معترض پرخاشگر

درین اواخرها نوشته هایی، تحت عناوین نادرست:(نقد بر …) در ویب سایت آریانا افغانستان و افغان جرمن توجهم را جلب نمود، امیدوار بودم، استاد سخن، دستور زبان و لغت، معروفی گرامی، خامه بر خواهد برداشت، و ما را از اصول نقد و صفات صلاحیت های ادبی و علمی منتقد، اگهی خواهند بخشید، احساس میکنم، معروفی گرامی در زبان حال میگوید، اولتر کی را از همچو لغزش های ادبی، بر حذر دارم، شاگرد غبی خود، داوود جان مومند را، که عزیزدل و  روانم است و یا دیگران را.

اکنون با استفاده از توضیح دانشمندان ادب، مطالبی را خدمت به عرض میرسانم.

یکی ازدانشمندان مینویسد:«نقد، یکی از روش های مهم به منظورارزیابی مفاهیم، پدیده های مختلف و صلاحیت، درک، تولید و آفرینش هاست. نکته یی مهمی که در تحلیل و آفرینش نقد ضروری پنداشته میشود، فرهنگ نقد است. که مشتمل است بر معیار های ذیل:

یک – پرهیز از اصل حب و بغض و قضاوت های مبتنی بر انگیزه های انفسی.

دو- جلوگیری از جزمی ساختن و حکم قاطع در وقت تحقیق و بررسی.

سه – تحقیق و تحلیل همه جانبه مبتنی بر خصوصیات مثبت و منفی یک اثر

چهار- آگهی داشتن از تیوری و نظریه های جدید در حوزۀ نقد و بررسی.

توجه به اصل اختصار و فشرده نویسی و در نظر گرفتن تمام معیارهای ادبی وعلمی، از ممیزات یک نقد سالم است.

کذا، دوری از حساسیت های شخصی، دقت و درک سالم نظریات دیگران، تحمل شنیدن و درک نظریات دیگران و امثالهم از صفات یک نقد سالم شمرده میشود.

منتقد کیست؟

نخستین و مهمترین اصل، داشتن اگهی های مبتنی بر روش نقد است. که منتقد باید بر آن مستشعر باشد، مانند: داشتن احاطه بر مقوله ها و تیوری های نقد مدرن، دانش و فهم کامل بر خصوصیاتی که، نقد در محورآن میچرخد، معلومات جدید از مفاهیم نقد و غیره.»

در نتیجۀ تحلیل و توضیح نقد، طوریکه تذکر یافت، با سوء استفاده و یا بی دانشی و بی خبری از مفاهیم ادبی و علمی و معیار های که باید بر آن تسلط داشت، و از آن به مثابۀ سوتۀ حافظ کار گرفت و صرف به منظور ارضاء تکالیف روانی، آن را نام «نقد» گذاشت، خلاف رفتاری از اصول و معیارهای قبول شدۀ علمی و ادبی نقد است.

کسیکه نقد مینویسد و خود را منتقد میداند، باید در قدم اول از سواد نوشتن، ممارست طولانی در تحریر مضامین و مقالات، آگهی درمورد لغات مورد استعمال، آگهی در قسمت درست و به جای نوشتن لغات و اصطلاحات، یک آشنایی نسبی در قسمت دستور زبان، آشنایی با سبک های ادبی، اجتناب جدی از هتک حرمت و گستاخی و بی ادبی، احتراز احکام جزمی و مجرد، احتراز از ابراز حب و بغض برعلیه و برله، و قضاوت عالمانه و عادلانه در یک موقف قاضی عادل، از خصوصیات برازندۀ یک نقد عالمانه و منتقد صاحب وجدان علم دوست و ادب پرور است.

نقد منحصر به ابراز نظر و تحلیل یک مقاله و یک اثر سیاسی و یا اجتماعی و امثالهم نیست، ممکن نقد در مورد هنرهای زیبا، فن موسیقی، فن نقاشی، شعر وشاعری وغیره باشد، ولی توجه و انهماک به اصول نقد و پیرون از آن، در تمام موارد فوق الذکر، همرنگ و یکسان است.

کذا منتقد باید درنوشتن نقد خود از صلاحیت علمی و ادبی بالاتر و یاحد اقل همسان، شخصی بر خوردار باشد، که مقاله و یا اثر و یا هر، هنر دیگر او را مورد  نقد قرار میدهد.

اگر فردی یک مقاله و یک اثر متخصص حقوق اساسی و یا حقوق مقایسوی و یا هر رشتۀ از حقوق، خصوصی، عامه، بین الملل و امثالهم را مورد نقد قرار میدهد و خود در تمام رشته های فوق الذکر مانند این قلم بیسواد باشد، خود را مسخره ساختن و مورد استهزاء قرار دادن است، داشتن یک شهادتنامه پوهنخی حقوق، نمیتواند داؤد مومند را حقوقدان بسازد.

یکی ازهم صنفی های ما بعد از فراغت از پوهنتون، برای خود تخلص (حقوقدان) را گزید، که موجب تفریح یک گروپی از شاگردان گردید.

داشتن حد اقل یک شهادتنامه، ماستری و آنهم در یک رشته اختصاصی، ممکن شخصی را صاحب صلاحیت علمی نقد نویسی کند.

بی احترامی به یک شخصیت علمی، و اتهام به بی دانشی یک شخصیت و سیمای شناخته در رشته حقوق آنهم به ستیندرد بین المللی، خود را درموقف ملا نصرالدین قرار دادن است.

منجمله ادعا ها و اتهاماتی مانند: حقوق دان عقده یی، شاگردان از شما چه آموخته باشد؟

خالق العالم، شما قانون را دقیق نخوانده اید، مقالۀ ضد و نقیض تان، مرتکب اشتباه فاحش شده اید و امثالهم که از مکالمات و گفتگو های کوچه و بازار نمایندگی میکند.

اگر فردی حتی قادربه نوشتن درست و معیاری، عنوان به اصطلاح نقد خود نباشد، چطور ممکن است همچو نوشتۀ بی محتوی را عنوان «نقد» داد؟

طور مثال:« نقد بر مقاله ښاغلی کابلی» همچوترکیب یک جمله و نوشتن همچو یک عنوان کاملاً نادرست است، شخصی دارای حد اقل سواد، آن را چنین خواهد نوشت:«نقدی بر مقالۀ ښاغلی کابلی»

استعمال معنی کلمۀ «مغایطه» را درهمچو یک جمله: «به چند مغایطه برخوردم» یک اشتباه قابل فرو گذاشت نمیدانم.

بخصوص که مخاطب ما در رشتۀ تخصصی خود سرآمد اقران باشد.

وما علینا الابلاغ المبین

امیدوارم دوست گرانقدر، استاد معروفی، در قسمت تصحیح لغزش های محتمل درین مقاله، به تنویرم پرداخته و منت گذارند.