اسنادی که از معینیت تعلیمات اسلامی وزارت معارف به روزنامه سرخط رسیده، نشان می‌دهد که تنها ۹۹۵ مدرسه علوم دینی مربوط به دولت و ۵۳ مدرسه شخصی دیګر ثبت وزارت معارف است.
شمار باقی مدارس که به حدود بیش از ۱۰۰۰۰ می‌رسد، نه تنها اینکه ثبت دولت نیست، بلکه نصاب وزارت معارف در آن تدریس نمی‌گردد.
هرچند در سال‌های اخیر با ازدیاد در شمار مدارس علوم دینی در داخل افغانستان جلو شمولیت طالب العلمان در مدارس دینی خارج از کشور به خصوص پاکستان گرفته شده، اما هنوز هم مشکلات در این عرصه وجود دارد.
در سال‌های گذشته نیز تلاش بر این بود تا مدارس در چهار چوب وزارت معارف ثبت گردد، اما همین حالا شمار مدارس غیر قانونی نسبت به مدارس قانونی بسیار زیاد است.
براساس اسنادی که به روزنامه سرخط رسیده، ۴۰ مدرسه در ساحات دوردست کابل، ۳۳ مدرسه در کاپیسا، ۵۹ مدرسه در پروان، ۳۴ مدرسه در میدان وردک، ۲۸ مدرسه در لوګر، ۳۰ مدرسه در غزنی، ۱۵ مدرسه در پکتیا، ۸۰ مدرسه در ننګرهار، ۱۷ مدرسه در لغمان، ۴۵ مدرسه در کنر، ۳۸ مدرسه در بدخشان، ۳۳ مدرسه در تخار، ۳۴ مدرسه در بغلان، ۳۵ مدرسه در کندز، ۹ مدرسه در سمنګان، ۳۳ مدرسه در بلخ، ۲۴ مدرسه در جوزجان، ۳۰ مدرسه در فاریاب، ۱۷ مدرسه در بادغیس، ۳۲ مدرسه در هرات، ۲۰ مدرسه در فراه، ۱۱ مدرسه در نیمروز، ۲۵ مدرسه در هلمند، ۴۷ مدرسه در کندهار، ۱۷ مدرسه در زابل، ۲۱ مدرسه در ارزګان، ۲۱ مدرسه در غور، ۱۳ مدرسه در بامیان، ۲۷ مدرسه در پکتیکا، ۲۳ مدرسه در نورستان، ۲۵ مدرسه در سرپل، ۲۷ مدرسه در خوست، ۲۴ مدرسه در پنجشیر، ۸ مدرسه در دایکندی و ۲۰ مدرسه دیګر در داخل شهر کابل ثبت وزارت معارف هستند که در مجموع شمار مدارس ثبت شده دولتی به ۹۹۵ می‌رسد.
علاوه بر این شمار مدارس دولتی، ۵۳ مدرسه خصوصی نیز ثبت دولت است و نصاب وزارت معارف در آن تطبیق می‌گردد. از این رقم بر می‌آید که در سراسر کشور تنها ۱۰۴۸ مدرسه علوم دینی ثبت دولت بوده و باقی همه مدارس علوم دینی خارج از ساحات زیر سلطه حکومت فعالیت دارد و دولت در داخل ساختن آن در چهارچوب منظم و نظارت بر آن ناکام مانده است.
مجیب مِهرداد سخنگوی وزارت معارف در مصاحبه‌ای با سرخط می‌گوید، این موضوع نگران‌زاست.
او می‌گوید، «مدارس ثبت ناشده از بهر دلایل مختلف نزد ما فاقد اعتبار هستند. در نخست آنان نزد وزارت معارف کشور ثبت نبوده و در قدم دوم؛ نصاب ما را تطبیق نمی‌کنند. خلاصه اینکه؛ همه آن از چشم ما بدور فعالیت دارد و احتمال شست‌وشوی مغزی طالبان نیز در آن وجود دارد».
قوماندانی امنیه کابل می‌پذیرد، هر مدرسه ثبت ناشده نزد دولت در برابر امنیت ملی مشکلات ایجاد کرده می‌تواند.
باورها اینست که ضعف دولت در نظارت بر این مدارس دینی زمنیه نفوذ استخبارات منطقه را در مراکز آموزشی مسایل دینی مساعد ساخته که به تغییر ذهنیت برخی شاگردان و اساتید این مراکز منتج گردیده است.
حتی گزارش‌های نیز وجود دارد که در برخی مدارس در امتداد خط دیورند در ساحات زیر تسلط دولت افغانستان؛ تاریخ پاکستان به زبان اردو تدریس می‌گردد. در این چنین مدارس عملاً تبلیغات ضد دولت افغانستان صورت گرفته و آموزه‌های افراطی مغایر با دین اسلام تدریس می‌شود، در حالی که دولت در نظارت و کنترول بر آن؛ عاجز است.
روزنامه سرخط
د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه
د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :
Support Dawat Media Center
If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320
