روز جهانی پناه گزینان و آوار گان

    ۲۰/۰۶/۲۰۲۰

روز جهانی پناه گزینان و آوار گان

فامیل های آواره و بی سرنوشت افغان در یکی از کمپ های  پاکستان

روز شنبه ۲۰ جون روز جهانی مهاجرین می باشد و متأسفانه هر سالی که سپری میگردد، احصائیۀ مؤسسات خیریۀ بین المللی ازدیاد بیشتری را در تعداد مهاجرین و آوارگان و آن بیچارگانی راپور میدهند که اجبارآ سرزمین های خویش را ترک گفته اند.

کمیشنری سازمان ملل متحد در امور مهاجرین میگوید که در یک دهۀ که گذشت، ۸۰ ملیون اوطان خویش را در اثر مصائب جنگ ها و دیگر مشکلات اجتماعی اقتصادی، وضع ناگوار حقوق بشری، خشونت ها و مسائل امنیتی پشت سر گذاشته اند. این راپور همچنان مشعر است که در حدود دو چند این ارقام مردم  دنیا، در مملکت های خود شان بیجا گشته اند، طوریکه از هر۹۷ نفر یکی در جملۀ بیجا شدگان شمار میگردد. در همین راپوری که دیروز ۱۸جون امسال منتشر گردید نشان میدهد که ۶۸ فیصد پناه جولان از کشور های سوریه، وینزویلا، افغانستان، سودان جنوبی و میانمار هستند. ملل متحد ابراز میدارد که این ممالکی با اقتصاد ضعیف است که بیشترین بار پناهندگان را پذیرفته اند نه سرزمین های دارای اقتصاد مرفه.

به تاریخ چهارم دسمبر سال ۲۰۰۰ میلادی، اسامبلۀ عمومی ملل متحد به اتکاء به قطع نامۀ ۷۶/۵۵ فیصله به عمل آورد که که همه ساله تاریخ ۲۰ جون، منحیث روز بین المللی پناه گزیدنان بزرگداشت و استقبال گردد. این فیصله نامه همچنان سال ۲۰۰۱ را پنجاهمین سالگرد کانوانسین شناخت حالت و یا موقف پناه گزینان از سال ۱۹۵۱ بیان نموده و تصریح کرده است. کنوانسیون پناه گزینان همچنان جزئی از مادۀ نمبر ۱۴ اعلامیۀ جهانی حقوق بشر سال ۱۹۴۸ است که حق پناه گزینی افرادی را که در خواست پناهندگی از سر زمین دیگری را به مناسبت تحت تعقیب قرار گرفتن قرار داشته باشند، مشخص میسازد.

کانونسین  پناه گزینان ۱۹۵۱ در حقیقت فیصله نامۀ مجموعی ممالکی است که از نقطۀ نظر حالت خاص یک فرد، تحت شرائط خاصی حق پناه گرین بودن وی را تعیین نموده و هم چنان مصئولیت سرزمینی را که وی را چون یک پناهده پذیرفته است، مشخص می سازد.

کانوینسیون مذکور آنانی را هم که حق پذیرش منحیث یک پناه گزین را ندارد معین می نماید، مثلا جنایتکاران جنگی نباید پنا داده شوند. درین موافقت نامه، حق مسافرت پناه گزینان هم تحت شرائط خاصی تنظیم گردید که محدودیت هایی را در بر میگیرد. این موافقت نا مه یا کنوانسیون ژنو ۱۹۵۱، در ماه جولای همان سال به امضاء رسید و در اپریل ۱۹۵۴ مری الاجراء گردید. که به نام «کنوانسیون پناه گزینان ژنو» شهرت دارد.

در حالیکه تشریح مفصل مواد کنوانسیون پناه گزینان ژنو بر طوالت موضوع می افزاید، ولی این را باید تذکار دهیم که با سیل پناه جویان جهانی از هر نوع، تطابق حالت و قبولی پناه گزینان با اختیارات رد یا پذیرش آنان از جانب ممالک مختلفه، در شرائط امروز مواد مندرجۀ کنوانسیون ژنو را نمی شود بر حالات فراریان از حالت جنگ یا خطرات شخصی کاملاً تطبیق نمود. طور مثال، امروز در ممالک غربی حتی امریکا، تعداد جنایتکاران جنگی از عصر اشغال افغانستان و دورۀ تنظیم های خون خوار تا زمان حکمروایی طالبان و حتی تا الآن، تعداد زیاد و شناخته شدۀ چنان گروپ ها با جرائم مشخص و اثبات گشته، پناه آورده اند.

تصویر آشنایی از اخراج روزمرۀ آوارگان افغان از پاکستان

در مورد طرز برخورد با پناهندگان، متأسفانه آنچه را از عرصۀ تقریباً چهل سال به اینطرف کشور های همسایه یعنی پاکستان و ایران در حق آوارۀ های افغان که از بد حادثه و خیانت و تاراج سرزمین شان با خیانت کاران داخلی، اجباراً به آن ممالک پناه برده بودند، هیچ هم آهنگی و پذیرش مواد مندرجۀ کنوانسیون پناه گزینان ژنو را نداشته است. برعکس نقض چنان موافقت نامه در حالی صورت گرفته است که هردو مملکت اعضای ملل متحد بوده و بر چنان کنوانسیونی مهر تائید زده اند.

در شرائط فعلی اجتماعات بشری که ممالک زیادی در آتش جنگ های نا تمام بین دولت ها و پروه های سیاسی غرق اند، دامنۀ پخش تروریزم افراط گرایان هم که از جانب ممالک متمول و گروپ های مافیای مواد مخدره و دیگر تجارت های نا مشروع تمویل می گردند، وسعت و تعداد آوارگان و بی جا شدگان روز افزون بوده و همه با یک آیندۀ تاریک و سرنوشت مجهمولی مقابل هستند. پس دیده میشود که شرائط پذیرش پناه گزینان بر اساس موافقه نامۀ ۱۹۵۱ ژنو چندان زمینۀ تطبیقی را نمی تواند دارا باشد، مخصوصاً قدرتمندی و استقلال در تصمیم گیری حکومات، هزاران آوارۀ فراری از خشونت و جنگ های خانمان سوز را به آسانی نمی پذیرند.

ایلات متحدۀ امریکا که از لحاظ تعامل قبول مهاجرین و پناه جویان با وسعت سرزمین و منابع دست داشته، همیشه پیش تاز و سخی بوده، دیده میشود که با تغییر حکومت و بهانه گیری بر معضلۀ تروریزم، حتی به آنانیکه حق مسافرت به امریکا را دارند تعدادی از ممالک اسلامی بزرگ را از ورود به این سرزمین منع نموده است.

در شرائط نهایت دشوار رسیدن به ممالک اروپایی، هموطنان ما و فامیل های شان رنج، مشکلات و تلفات سمگینی را متقبل میشوند؛ در سال ۱۰۱۶روزی نبوده که از غرق شدن در کشتی های نا امن، تا جدایی و پراگندگی فامیل ها از همدیگر و آوارگی اطفال و جوانان افغان نشنیده باشیم. با خطراتی که اطفال را تهدید میکند حتی ترافیک انسان هم با خرید و فروش آوارگان سوریه و افغانستان شامل بوده است.

روز بدتری و حالات وخیم کشتار، فقر، بیکاری و نا امنی در افغانستان فضای سیاهی از یک آیندۀ نا معلوم، مردم را وادار به قبول خطرات بیشمار فرار و پناهندگی می نماید. اینک به راپوری که ملل متحد به مناسبت روز جهانی پناه جویان منتشر نموده است:

در حالی که کشور های انکشاف یافته میزبان حدود ٪٨۴ نفوس مهاجر جهان است، کشور های مانند ایالات متحده پروگرام مهاجرت خویش را تحت غور داشته و شخص رئیس جمهور ترمپ هر روز قواعد سخت تری برای حمایت از سرحدات هوایی و زمینی پناه جویان بین المللی و مخصوصاً مردم شرق میانه و امریکای لاتین، وضع می نماید؛ در حالیکه کمشنر عالی ملل متحد در أمور پناهجویان تقاضای خود را از این کشور ثروتمند برای استقبال از مهاجرین بازهم تجدید نموده است.

اولیای امور و مسئولین دولت افغانستان برای ادای مسوولیتی که در قبال کسانی که تقاضای پناهندگی دارند، ادعا می نمایند که مسودۀ  قانون مهاجرت را تهیه و به پارلمان به پارلمان سپرده اند. در حالیکه درین ۱۹ سال که جمعاً چهل سال قضیۀ مهاجرین افغانستان مطرح است، چگونه این اصل مهم تنظیم نگردیده و قانونیت ندارد؟!

احصائیۀ وزارت امور مهاجرین و عودت‌ کنندگان افغانستان نشان می ‌دهد که هم اکنون ۱.۵ میلیون مهاجر افغان در پاکستان و حدود یک میلیون دیگر در ایران به صورت رسمی اقامت دارند.

اما این وزارت گفته است که (برای قانونمند شدن اقامت ۱.۴ میلیون مهاجر غیرقانونی افغان در پاکستان و حدود ۹۰۰هزار دیگر در ایران، اقدام صورت گرفته است. مهاجرین افغان در پاکستان برای اقامت ثبت و راجستر می ‌شوند اما در ایران بر اساس مدت پاسپورت شان ویزه داده می‌ شود).

 در حالیکه هردو کشور بدون در نظر داشت حقوق بین المللی مهاجرین هزاران افغان بی پناه را به کشور شان عودت داده اند. برعلاوۀ این تعداد مهاجرین، برخی پناهندگان افغان در ترکیه و سایر کشورها بدون اسناد به سر می‌ برند که گاه گاهی برگشت داده می ‌شوند.

بر اساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت  افغانستان که در جریان هفتۀ جاری نشر شد، در چند ماه گذشته ایران صد ها هزار مهاجر افغان را از آن کشور به بهانۀ مرض کرونا اخراج کرده است.

البته در چنین روزی از پناه جویان افغان مقیم پاکستان و ایران هم که عمریست با تبعیض و آزار گوناگون از جانب عمال آن دولت های ظلم پیشه به مصائب بیشماری دست به یخن هستند، هم باید یاد نمود که با  وجود جنگ، اوضاع نا مطمئن و فقر در افغانستان، هر روز تعدادی که به جبر از آن ممالک اخراج گردیده و مراجعت می نمایند، با انواع بدبختی رو برو اند و آن عده که هنوز در آن کشور ها به سر می برند، هم با مشکلات بی حد و حصر گرفتار اند.

پایان