مفاهیم اساسی به ارتباط تعصب و تبعیض

تعصب: کلمه تعصب در فرهنگ عمید از لحاظ لغوی چنین معنی شده اشت: طرفداری و حمایت بدون چون و چرا چیزی و سخت از آن دفاع کردن، سرسختی در عقیده در اصل تعصب و عصبیت از ماده عصب به معنی پی هایی است که مفصل را با هم ارتباط میدهد اما معمولا این لفظ در مفهوم افراطی و مذموم به کار می رود.

از لحاظ اصطلاحی تعصب عبارت از میلان یا تنفر غیرمنطقی و غیرقابل انعطاف نسبت به یک جمعیت یا دسته از مردم است بطور مثال کسی که تعصب ضد زن دارد تمایل او چنین خواهد بود که نسبت به هر زنی نظر منفی دارد با این عقیده که همه زنان آن صفات خراب را دارند.

تبعیض: کلمه تبعیض از لحاظ لغوی در فرهنگ عمید چنین معنی شده است:

بعضی را بر بعضی دیگر بدون دلیل موجه و عادلانه ترجیح دادن، جزء جزء کردن چیزی را و یا جدا کردن برخی از برخی دیگری و یا برخی را قبول و برخی را رد کردن. اما از نظر اصطلاحی عبارت است از تعامل کردن با کسی یا چیزی خاص به اساس عضویت آن شخص یا چیز به یک گروه یا طبقه و نه به اساس یک معیار بی طرفانه و عادلانه مانند کفایت و اهلیت شخص. این نوع تعامل و فرق گذاشتن بعضاً به اساس طرفداری از کسی یا چیزی واقع میشود و بعضاً به اساس دشمنی با کسی یا چیزی واقع میشود.

تعصب و تبعیض قومی و نژادی عبارت از دفاع افراطی و طرفداری نامناسب از یک قوم و نژاد خاص و یا در مقابل یک قوم و نژاد خاصی دشمنی بیجا و نامناسب است. این دفاع و طرفداری افراطی به جایی میرسد که بدترین افراد قبیله در نظر او زیبا و بهترین افراد قبیله دیگر در نظر او زشت و شوم حساب میشود و به تعبیر دیگر، تعصب پرده ای است که بر روی افکار، درک و عقل انسان قرار می گیرد وبراساس آن از یک قوم یا لسان بدون قید و شرط دفاع میکند که گویا آنرا به پرستش می گیرد و دیگری را بدون قید و شرط به دشمنی و سرزنش می گیرد.

البته باید متذکر شد که تمایل و محبت انسان نسبت به قومش، لسانش، منطقه اش و غیره طبیعی است و تا زمانی که این علاقه مندی وی سبب تحقیر و بی عدالتی در مقابل دیگر اقوام و مناطق نشود چنین پیوند و علاقه نه تنها عیب نیست بلکه عامل سازنده ای برای همکاری های اجتماعی او است.

لهذا قوم دوستی، لسان دوستی و منطقه دوستی صفات خوب انسان است اما وقتی که این تمایل و دوستی به درجه افراطی میرسد به تعصب و تبعیض مبدل میشود و به قوم پرستی و منطقه پرستی می انجامد. پس پرستش دیگر ارتباطات و ارزش های غیر از الله است که قابل تقبیح است و مرتکب آن به گناه دچار می گردد و فاجعه دردناکی را در جامعه به بار میاورد که سرچشمه بسیاری از جنگ ها در طول تاریخ بوده است، و عاملی برای انتقال خرافات و زشتی ها به اقوام دیگر شده است.

﴿صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَرۡجِعُونَ﴾ [البقرة: 18]

تاثیرات تعصب و تبعیض؛   چشم ها را کور میکند،  گوش ها را کر میکند و عقل را منجمد میسازد.