د څېړنیزو یا تحقیقاتي متودونو پېژندنه/ ۲

د تیر په دوام (دوهمه برخه)

د مونګراف، تیزس یا د تحصیل د پای د رسالې معلوماتي ساحه:
مخکې له دې چې تاسی د زده کړو په پای کې د مونوګراف یا د تحصیل د پای پر رساله څېړنه پیل کړۍ، ښکاره خبره ده چې تاسی به د څېړنې موضوع د خپلو مسلکي معلوماتو، پوهې او یا زده کړې په څانګه کې غوره کوۍ.
همدغه د زده کړې څانګه یا د پوهنو په یوه ځانګړی برخه یا مضمون کې ستاسی پخواني معلومات او پوهه په حقیقت کې ستاسې د معلوماتو او پوهې حوزه یا ساحه جوړوي.
د یوه څېړونکي یا محقق د معلوماتو ساحه چې په اصل کې دهغه هماغه  د زده کړو څانګه یا رشته ده، د نوموړې عېنکې ګڼل کیږي.
همدارنګه نوموړی د همدغو تیرو معلوماتو او علمي محتوا په رڼا کې او له هماغې زاویې د خپلې څېړنې موضوع ته ګوري.
هغه هرو مرو د خپلې معلوماتي او پوهنیزې حوزې یا ساحې په محدوده کې د خپل مونو ګراف یا تحقیقاتي رسالې موضوع ټاکي.
هغه به د خپلې څېړنیزې موضوع ته بیا نوم یا عنوان ټاکي.
همدارنګه د همدې موضوع په هکله به خپله فرضیه یا اساسي پوښتنه هم غوره کوي.
دمخه مو وویل چې د هر څېړونکې معلوماتي ساحه یا د زده کړو څانګه او تخصص د نوموړی عینکې جوړوي. دلته یې په یوه بېلګه یا مثال کې توضیح کوو:
یوه سکه په نظر کې نیسو، یا به داسې وګڼو چې د زده کړو د بیلابیلو څانګو د وروستي کال محصلین غواړي د خپل مونو ګراف لیکنه یا څېړنه پر یوه فلزي سکه ( افغانۍ، ډالر یورو یا بله هره یوه) ترسره کړي.
اوس راځو د نوموړې سکې په هکله د څېړنې پوښتنو ته:
څه فکر کوۍ یو کیمیا پوه به د خپلو معلوماتي عینکو په کوم رنګ کې سکې ته ګوري، په بله وینا د هغه لپاره به کومه پوښتنه د نوموړې سکې په هکله مهمه وي چې د خپل تحقیق په ترڅ کې ورته ځواب ومومي؟
ښکاره خبره ده چې یو کیمیا پوه به دا ډول پوښتنه مطرح کړي:
سکه له څه شي او یا له کومو موادو جوړه ده؟ د کیمیا پوه ټول پام د موادو په ترکیب او څرنګوالې ور ټول وي
که پر همدې سکه د اقتصاد یو محصل یا یو اقتصاد پوه غواړي څېړنه وکړي، نو دی به سکې ته په خپلو کومو معلوماتي عینکو کې ګوري، یا به د خپلې تخصصي پوهې له نظره سکه له کومه اړخه څېړي؟ د ته به د سکې په هکله څه شې په زړه پورې وي، چې ویې پلټي او و یې څېړي؟
څرګنده ده چې دې به د سکې له ارزښت سره لیوالتیا لري، چې د نوموړې سکې ارزښت به څومره وي.
نو د سکې په هکله به د اقتصاد پوه د څېړنې پوښتنه داسی وي:
دغه سکه یا مثلأ یوه افغانۍ څومره ارزښت لري؟
په همدې ډول به یو فیلسوف په خپلو عینکو او د خپلې معلوماتي ساحې له زاویې سکې ته ګوري. نوموړی به د خپلې تحصیلي څانګي له نظره به پر سکه څېړنه سرته رسوي.  دی به د سکې په معنا پسی ګرځي او لټوي به یې.
یو طراح یا دیزاینر به ورته له خپله اړخه او د خپلې مسلکي پوهې او عینکو په رنګ کې ګوري. د ته به د سکې ډیزاین او شکل ارزښت لري او په طرحه او شکل به یې فکر کوي.
په دی توګه د پورتني ساده مثال له مخې ویلای شو چې هر څېړونکې د خپلو زده کړو د څانګې او معلوماتي ساحې په رڼا کې د خپل تحقیق موضوع ټاکي او د تحقیقاتي موضوع هغه برخه راسپړي، هغې پوښتنې ته ځواب لټوي چې دد،  د پخوانیو معلوماتو، د زده کړې د څانکې یا مضمون سره اړخ لګوي.
اوس همدوره، نور بیا

پوهنمل دکتور اندوس رحمت ځواکمن
هالنډ/ ۲۰-۴-۲۰۲۳