افغانستان  د نړیوال استعمار په لومه کې

۱۳.۰۲.۲۰۲۴

لومړی مننه کوم د خپل د ځوانۍ د وختونو له ملگري او گران دوست ښاغلي  شاه ولي آرین له مینې او اخلاصه څخه٬ چې  خپل نوی چاپ شوی  د مقالو ټولگه  ٫٫ افغانستان د نړیوال استعمار په لومه کې٬٬ یې ماته را ډالۍ کړ.

 ښاغلی ارین د یو لیکوال٬  شاعر٬ سیاست پوه٬ څیړونکي٬ د قلم او فکر خاوند او د یو  ټولنیز٬ فرهنگي شخصیت په حیث٬ تل بللو غونډو کې  په ورین تندي گډون کوي او خپل لید لوری٬ فکر او نظر گډون والو سره شریکوي.

له هغه ځایه چې  ښاغلی آرین زموږ نسل پورې ارتباط لري٬ نو ما هم د هغه دغه اثر افغانستان د نړیوال استعمار په لومه کې د دلچسپۍ سره مطالعه کړ.

 ښاغلي آرین  دغه معلوماتي٬ تاریخې او تحقیقي اثر په ۳۲۰ مخونو کې په خورا روان او سلیسو ادبیاتو نوی نسل٬ ځوانانو٬ څیړونکو او تاریخ لیکونکو ته٬ چې د اووه دیرش کلنې تپل شوې جگړې اغیزو سره٬ چې د افغانستان مادي او معنوي شتمنۍ او ارزښتونه یې خورا زښت زیامن کړل او تر دا نن افغانستان د یوې سترې دردونکې٬ غمیزې او تراژيدي سره لاس او گریوان دی٬ علاقه لري٬ لوستلو ته وړاندې شوه.

په دغه ټولگه کې یو شمیر مهمې پیښې او واقعیتونه٬ چې د افغانستان د خلک دیموکراتیک گوند بیا د وطن گوند داخلې توطیو او دسیسو پورې اړه لري٬ هم بر ملا شوي دي.

 همدارنگه په دغه ټولگه کې٬ د پریدیو شومو او مغرضو پلانونو په اړه٬ چې د پریدیپالو سیاسي ـ تنظیمی ځواکونو په وجود کې٬ د افغانستان د خلکو ملي یو والی او شیرازه یې مات ٬ ژبني٬ قومې٬ سمتې د فدرال او د افغانستان تجزیې اور یې د شمال او د جنوب په نامه بل کړل٬ هم  فاکتونه او حقایق لوستلای شو.

په دغه اثر کې لیکوال د خپل وطني مینې په لرلو د خپلو سترگو لیدلې حالات هم له پامه نه دې غورځولې او په هره برخه کې  یې  پر یو واحد ملي ځواک٬ ملي حاکمیت٬ ملي یووالي٬ د افغانستان پر استحکام٬ پر مختگ٬ هوسایني٬ انساني آزادیو او نورو ملي مسایلو باندې هم  تاکیدات او تنقیدات لري.

ما په دغه اثر کې خورا ډیر نا لوستي مسایل ولوستل.

 د بیلگې په توگه:

 د ٫٫اوصولي جنبش٬٬ جوړیدل د ۱۳۵۸ لمریز کال د جدې د ۶ نیټې نه وروسته د عبدالکریم میثاق٬ بسم الله محشور٬  محمد یونس فکور او انجنیر مقیم تر مشرۍ لاندې.

هغه څه چې ماته په زړه پوری او پر تاریخې واقعیت ولاړ غوندې ښکاري او ولادیمیر سنیگیریوف٬ والیری سامونین هم تلویحآ خپل ویروس A ( چگونه ما به بیماری وایروس A  هجوم به افغانستان مبتلا میگردیم) په کتاب کې٬ پې تماس نیولی٬ د مسکو په اوله اداره کې د هغه لست خبره ده٬ چې شپږم د جدي نه وروسته  کوم کسان باید اعدام شي.

 د نومونو د ذکر نه صرف نظر کوم او راځم د مطلب بیخ ته.

….. د اختصاصی انقلابې محکمې د یو کارکونکي چې د نوم  د نه اخستلو ژمنه مې ورسره کړیوه او ددې محکمې د رییس شادان په دفتر کې یې کار کاوه او زما نږدې ملگری و٬ داسې یې ویل ( کله چې د امین د باند دگوندي او دولتي مشرانو٬ وزیرانو٬ والیانو او نورو دوسیې څیړل کیدې او دی هم د یو صلاحیت لرونکې گروپ غړی و٬  لیدل یې چې د هر یوې دوسیې پر مخ په یوه ضمیمه پاڼه کې لیدل کیدل چې٫٫ دستگیری موصوف به اساس راپور دستگیر پنجشیري یا اسد الله سروري او یا سید محمد گلابزوی او یا د کوم بل چا نوم به و٬٬  خو مگر په ډیرو دوسیو کې همدا درې نومونه تر سترگو کیدل…..).

ښاغلی داکتر عبدالمحمد درمانګر ددغه اثر د ارزونې په باره کې داسې وایې:

 که څه هم ملگری آرین د خپل وطن مینې په سر اخستی٬ خو له نیکه مرغه٬ د ولولو او احساساتو له نړۍ څخه چې په عقل او هوښیارتوب باندې دیکتاتوري او حکمراني چلوی شي په څنگ تیرشوی او د خپلو سترگو لیدلو حالاتو په هکله یې ښه تر پامه بد او بد تر پامه ښه نه دی راغلی.

د ښاغلي ارین د لابریاوو هیله کوم٬ تاریخ لیکونکې او ځوان نسل هڅوم٬ چې ددغه اثر په لوستلو دې خپل اړین معلومات د افغانستان د حوادثو په ارتباط  تر لاسه کړي.

پای