تلاش در جهت کشانیدن طالبان برای مذاکره مستقیم/ دوکتور م ، عثمان تره کی

١٥/١٠/٢٠١٧                                                                                      دوکتور م ، عثمان تره کی

تلاش در جهت کشانیدن طالبان برای مذاکره مستقیم

با اداره کابل در کانفرانس عمان

قرار است بتاریخ ١٦ اکتوبر سال جاری کانفرانسی در مسقط ( عمان ) به اشتراک افغانستان، پاکستان، چین و امریکا روی بحث بر موضوع صلح افغانستان  دایر شود. مدیا و مطبوعات احتمال دعوت از مقاومت مسلح را در کانفرانس نیز مطرح کرده است.

کانفرانس عمان  دو ماه بعد از اعلام ستراتژی حکومت ترامپ دایر میگردد و قصد آن ارزیابی مواضع پاکستان و طالبان بدنبال فشار های دیپلوماتیک بالای پاکستان و فشار جنگ ( ٧٥١ حمله هوائی بر سنگر های طالبان ) بالای مخالفین مسلح است.

چرا عمان به محل تدویر کانفرانس انتخاب شد ؟

سلطنت عمان عضو شورای همکاری خلیج عرب است. شورا در ١٩٨١ دو سال پس از تهاجم اتحاد شوروی به افغانستان با عضویت شش کشور سلطنتی به شمول امارات متحد عربی ( فدراسیون محتوی هفت امارت ) ایجاد شد.

شورا علی الرغم ضعف ساختاری و وجود اختلاف میان اعضأ یگانه سازمان بین الحکومتی عامل  در دنیای عرب است. شورأ از بدو تأسیس معروض به اختلاف میان عربستان سعودی از یک سو و سائر اعضأ از سوی دیگر بوده است : دولت عربستان سعودی که از نظر تاریخی روی منطق پخش وهابیت از طریق  فتوحات نظامی بنا شده است، به کشور های عضو شورأ به مثابه حوزه طبعی نفوذ خود نگاه میکند.

در ١٩٨٠ در گرماگرم جنگ عراق و ایران پروژه ایجاد قوماندانی مشترک نظامی که از سوی سعودی و کویت پیشنهاد شده بود، با مخالفت مسقط مواجه شد. عمان پروژه را مترادف اعلان جنگ با ایران میدانست. موضع عمان زمینه اعتماد  متقابل و دوستی دوامدار را میان ایران و عمان فراهم کرد.

در ٢٠١٥ سعودی و کویت برای سرکوبی حودثی ها در یمن مداخله کردند. عمان در منازعه بیطرف ماند.

در ٢٠١٠ میان اعضای شورأ به ابتکار عربستان سعودی اتحادیه پولی ایجاد شد که مقر بانک مرکزی آن ریاض بود. سلطنت عمان به دلیل ضعف اقتصادی از همان آغاز به پروژه مخالفت کرد و امارات متحده عربی  به تبعیت از عمان از اتحادیه پولی خارج شد. اتحادیه عملاً منحل گردید.

در ٢٠١٣ شاه سعودی عبدالله بدنبال قیام عمومی در دنیای عرب طرح تشکیل یک فدراسیون را بر مبنای سیاست، دیپلوماسی و امنیت واحد به شورأ پیشنهاد کرد که با مخالفت عمان و سائر اعضأ مواجه شد. عمان طرح را در استقامت تشبث عربستان سعودی به هدف کنترول سیاسی ، مذهبی ، نظامی و دیپلوماتیک بالای کشور های عضو تلقی کرده و رد نمود. سائر اعضأ در سی و چارمین اجلاس سران شورا در کویت از موضع عمان حمایت کردند.

بناً سلطنت عمان با داشتن تاریخ پنج هزار سال و تعقیب سیاست بیطرفی و مستقل در منازعات و کشمکش های معاصر شرق میانه، کشور مناسبی برای تدویر کانفرانس رویدست  صلح در افغانستان قیاس میشود.

موضع امریکا :  

امریکا بدنبال اعلان ستراتژی نو ښاغلی ترمپ در رابطه به منطقه  وارد مذاکره میشود. این ستراتژی محتوی قطب بندی جدید  در  جنوب شرق آسیا است. امریکا و متحدین ناتو با حضور نظامی در افغانستان معادله قوا را در منطقه به سود تطبیق این ستراتژی تغییر داده است. حضورنظامی امریکا در افغانستان اگر از یک سو امریکا را در موقعیت نیرومند در مذاکرات قرار داده است، از سوی دیگر حساسیت ها را در منطقه بر ضد امریکا برانگیخته است. افزار جنگی مخالفت با امریکا در منطقه مقاومت مسلح افغانی است که در جنگ نیابتی خونباری با امریکا و متحدین قرار دارد.

احتمال استفاده آینده از پوتانسیل جنگی آزادیخواهان بلوچ  و پشتون بر ضد پاکستان توسط امریکا و حملات درون به مراکز تجمع تروریست ها در قلمرو پاکستان را افزار جنگی اِعمال نفوذ امریکا در مذاکرات مسقط میتوان به حساب آورد. هندوستان شریک ستراتژی جنوب شرق آسیای ترمپ پشتوانه نیرومند  چنین موضعگیری امریکا قیاس میشود.

موضع چین :

چین متحد ستراتژیک پاکستان در موقعیت دشواری در مذاکرات قرار دارد. اِشکال کار درین جاست که پاکستان استفاده از گروه های رادیکال اسلامی را به مثابه افزار جنگی برای تحقق پلان های منطقوی بعنوان یک جزء سیاست خارجی خود پذیرفته است. چین با پروبلی که در ایالت سیکیانگ با مسلمانان اویغور دارد، خطر بالقوه چنین موضع پاکستان را درک میکند. بناً حمایت بلا شرط از موضع پاکستان برای چین مطرح نیست.

با اینهمه در مذاکرات صلح منافع بلند ستراتژیک سائر گرایش ها را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

چین سال گذشته میزبان یک دور مذاکرات صلح در افغانستان به اشتراک نماینده طالبان بود. چین در اینکه حساب مقاومت مسلح افغانی را از حساب گروه های رادیکال اسلامی مجزأ ساخته با واقع بینی به مقاومت افغانی برخورد کرده است.

تقابل امریکا با چین در منطقه امریکا را بیش از پیش منزوی میکند. اگر قرار باشد که معضلاتی که افغانستان از ناحیه مداخلات همسایگان روبرو است راه حل سالم دریافت کند، جلب همکاری چین در محتوای منافع ستراتژیک افغانستان در منطقه حتمی است. البته مقدم به این اقدام میباید امریکا از طریق مذاکره مستقیم با مخالفین مسلح به اشغال افغانستان پایان بدهد و زمینه ظهور فصل نو مناسبات را با افغانستان مستقل مساعد بسازد.

پاکستان :

پاکستان میراث مذاکرات ژنو را که دران در غیاب مجاهدین از آنها نمایندگی میکرد در چانته دارد. در هر مذاکراتی در باب صلح افغانستان تلاش پاکستان در جهت وکالت از مقاومت طالب استقامت خواهد گرفت. از همین رو پاکستان با افتتاح دفتر مستقل برای طالبان در قطر موافق نبود.

در مذاکرات عمان موضع پاکستان روی چند نکته متمرکز خواهد شد :

–  تظاهر به داشتن کنترول ’’ نسبی ‘‘  بالای طالبان.

– تکرار شکایت همیشگی از نفوذ رو به افزایش هند در افغانستان.

– به موازات متورم نشان  دادن مناسبات طالبان با روسیه و ایران، سبکدوش جلوه دادن  پاکستان از تجهیز و تسلیح طالبان.

–  پافشاری بر مذاکره مستقیم امریکا با مخالفین مسلح و گنجاندن تقسیم اوقات خروج قوای ناتو از افغانستان در صدر اجندا.

پاکستان ازین فقره وقتی میتواند به نفع خود استفاده کند که کنترول کامل طالبان را در دست داشته باشد. اگر طالبان  در رابطه به جنگ و صلح توان گرفتن تصمیم مستقلانه را داشته باشند، مذاکره مستقیم با امریکا را میتوانند به نفع افغانستان جهت بدهند نه به منفعت پاکستان.

اداره کابل :

اداره کابل دست نشانده و بی صلاحیت است. این اداره پل پای امریکا را در مذاکرات تعقیب میکند و روی موضوعات تکراری و روتین مانند قطع مداخله پاکستان، تسلیم شدن بلاقید و شرط طالبان به حکومت، دفاع از قانون اساسی و غیره پافشاری خواهد کرد.

موقف طالبان در مذاکرات :

تا همین اکنون معلوماتی در دست نیست که از مقاومت طالب برای مذاکرات دعوت بعمل آمده باشد.  از قراین بر میاید که کانفرانس عمان اصلاً به منظور اِعمال فشار بر طالبان برای آغاز مذاکره رسمی و مستقیم با اداره کابل پلان شده است.

پروگرام طوری تنظیم شده که در کانفرانس امریکا و چین در نقش ناظر و قیم در حاشیه مذاکره قرار داشته باشند. اداره کابل، پاکستان و مخالفین مسلح با یکدیگر شاخ و پنجه نرم کنند. به این ترتیب مقاومت مسلح در تلک توطئه شناسایی اداره کابل به حیث مرجع مشروع و قانونی به چنگ میافتد و گره جنگ افغانستان با شکست سیاسی و نظامی طالبان باز میشود.

مقاومت مسلح با درک عمق توطئه اعلام کرده است که در صورتیکه به کانفرانس دعوت هم شوند از اشتراک دران اجتناب خواهند کرد. امید است مخالفین مسلح در کلیه مذاکرات سرنوشت ساز برای افغانستان  در موضع برحق خود قاطع و ثابت قدم باقی بمانند. ’’ پایان‘‘