رفاقت خلیلزاد با طالبان

زلمی خلیلزاد نمایندهء ویژه وزارت خارجه ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان، همانگونه که نامش در نوشتن بسیار طولانی است، روند گفتگوهایش با طالبان نیز بسیار طولانی و داستان مفصلی دارد. او طی 9 دوره نفس‌گیر با نمایندگان طالبان گفتگوهای مکرری انجام داد و هر بار از پیشرفت‌ها و تفاهمات تازه‌ای با این گروه سخن گفت، اما دیده شد که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا بسیار ساده و آسان، بدون در نظرداشت تمام زحمات آقای خلیلزاد، این روند را متوقف کرد و بدنبال آن هم گفت که مذاکره با طالبان “منتفی” است. البته این تصمیم آقای ترامپ ظاهرا در واکنش به حمله خونین طالبان در کابل صورت گرفت، در آن حمله ضمن قربانی شدن 12 تن یک امریکایی نیز کشته شده بود.

درحالیکه پس از نهمین دور گفتگوها میان نمایندگان گروه طالبان و آمریکا انتظار می‌رفت که دو طرف توافقنامه صلح را امضا کنند. حتی گزارش‌ها حکایت تشکیل شدن یک دوره انتقالی داشت تا آنکه طالبان اینگونه شامل نظام آینده افغانستان شوند. تصورات فراتر از این هم می رفت، تاجایی که حتی سخن از توقف روند انتخابات زده می شد. چنانچه محمد حنیف اتمر یکی از نامزدان انتخابات ریاست جمهوری بخاطر اولویت دادن به موضوع صلح از رقابت های انتخاباتی‌اش دست کشید.
درهر حال برمی گردیم به اصل موضوع که همانا گفتگوهای نمایندگان طالبان و زلمی خلیلزاد می باشد. این گفتگوها در اصل تاکنون به هماهنگی پاکستان ادامه دارد، هرچند آمریکا بعد از تصمیم ترامپ، رسمیت این گفتگوها را تایید نمی کنند. باتوجه به اینکه امریکا از یک سو گفتگوهای صلح با طالبان را منتفی خوانده اند، اما از سوی دیگر دیده می شود که زلمی خلیلزاد به پاکستان سفر می کند و باهماهنگی این کشور (حامی طالبان) با نمایندگان آن گروه دیدار می کند، درچنین وضعیتی چنین تصوری به میان می آید که یا امریکا در رابطه به روند صلح با طالبان سیاست دوگانه‌ی را پیش می برد و یا اینکه رفاقت خاصی میان زلمی خلیلزاد و سران طالبان وجود دارد که او به هیچ وجه از آن رفاقت دل بریده نمی تواند.

البته هردو تصور بسیار با واقعیت نزدیک است، زیرا امریکا از همان ابتدا که طالبان در افغانستان به قدرت رسیده بودند، از یک سو روابط نزدیکی با این گروه داشت و حامی این گروه یعنی پاکستان را در تقویت این گروه یاری می رساند، از سوی دیگر نظام و حکومت طالبان را به رسمیت نمی شناخت. تا آنکه رفته رفته روزی فرا رسید که این گروه با همدستی گروه القاعده، پای امریکا را به افغانستان کشانید. علاوه براین از زمانی که امریکا و دیگر کشورهای خارجی در افغانستان به بهانهء مبارزه با تروریزم، حضور نظامی دارند، تاکنون تقریبا دو دهه می گذرد، اما دیده می شود که گروه‌های تروریستی روز بروز افزایش می یابند و حتی طالبان که یک بار نابود شده بودند، دوباره به صحنه بین المللی حضور می یابند و رسما با امریکایی‌ها روی میز مذاکره می نشینند. چنین واقعیت‌ها سیاست دوگانه امریکایی‌ها را در قبال طالبان می رساند. و اما اینکه آقای خلیلزاد چه رفاقتی با سران طالبان دارد و تاکنون درچه حدی با سران این گروه به پیش رفته است، بسیار نیاز به تجزیه و تحلیل نیست، همین نتایج 9 دوره مذاکرات قطر خود بیانگر این رفاقت می باشد. زیرا اگر مساله رفاقت در میان نباشد، طی 9 دوره گفتگوهای نفس گیر، نباید کار به توقف گفتگوها می کشید. علاوبه برآن اینکه باوجود تصمیم صریح دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا در رابطه به گفتگوهای صلح با طالبان، بازهم دیده می شود که آقای خلیلزاد عملا با طالبان در پاکستان درحال گفتگومی باشد. از این رو نمی توان روابط صمیمانه و رفیقانه وی را با سران طالبان منتفی دانست. از دیگر رو طالبان برای ادامه رفاقت‌های شان با آقای خلیلزاد، به شدت تحت کنترول پاکستان قرار دارند و دیده شود که این بار پاکستان چه سناریویی را پیش روی آقای خلیلزاد می گذارد.