په افغانستان کې د ښځې سياسي ارزښت

له کلونو راهيسې چې پاچاگردشۍ وينم نو د ښځو د نامه په سياسي قوت مې يقين لا پياوړی شي. خو دا هم وينم چې له همدې قوت څخه نارينه څنگه د ځان په گټه قوي، خو د سياست لپاره ضعيفه استفاده کوي. همدا ده چې د همدې ضعيف سياست له وجهې ټولنه نه دا چې وروسته پاتېږي بلکې لا هم په شا ځي.

لا امان الله باچا د ښځو د نامه په قوت له تخته وغورځول شو چې د مېرمنې يې بربنډ فوتو شاپ عکس خپور کړ او ښوونځي، درس او تعليم ته د نجونو په استولو يې تکفير کړ. د ظاهر پاچا د ديموکراسۍ په کلونو کې هم د نجونو په مخونو او لنگيو تيزابونه وپاشل شول. د خلق گوند د حکومت په دوران کې هم تر هرڅه لومړی تور دا وو چې فحشا ترويجېږي او د ښونځيو د نجونو ترانې او سندرې به د ښکاره مثال په بڼه وړاندې کېدې. په داسې حال کې چې د مجاهدينو د راوستو په درشل کې دوی هم تر هرڅه لومړی په ښځو د ټکريو اغوستل پيل کړل.
د مجاهدینو په راتگ سره لومړني بنديزونه په مېرمنو راغلل. په هر ځای او هره اداره کې به په دوی د ټکري او کاليو له امله نيوکې کېدې. د دوی د پوهې څخه د ټولنې په گټه هيڅ کار وانه‌خيستل شو. خو هر مجاهد د څلورو څلورو مېرمنو خاوند شو.
د طالب د حکومت پر مهال خو ټولې ښځې او نجونې په کور کېنول شوې. په عام مظهر کې په لښتو ووهل شوې او لا هم د دوی له لوري د شرعيت خلاف سنگساريږي.
دا وسله په سياست کې که څه سپکه خو په کارولو کې درنه ده.
هغه ټولنه چې نه په اسلامي لحاظ، بلکې تر ډېره د ټولنيز فرهنگ له لحاظه د ښځې د نامه له اخيستو سره حساسه ده، په کَچَه او بې‌خونده خام سياست کې په ډېره سپکه بڼه د ښځې نوم په بدو الفاظو اخلي.
نړۍ له سياستوالو ښځو ډکه ده او د ښو او يا ناسمو کارونو يادونه او نيوکه يې کيږي. خو د شخصي اړيکو او اخلاقو يادونه يې څوک نه کوي. بدبختانه په افغانستان کې چې فرشته ښځه هم په سياست کې سر راپورته کړي، د ځپلو لپاره يې لومړنی گوذار پر پاکه لمنه دی. دا وسله د نارينه سياستوالو پر شمله هم لا کاري ده چې د ښځو او د شاوخوا مېرمنو په تورنولو يې ووهي.
خو د شملو په هېواد کې دا شمله‌ور څنگه دا ټیټ کار کولای شي! دا شمله‌ور چې ښځه د خپل ناموس په نامه يادوي څنگه د بل د بې‌ناموسۍ په ښکاره‌کولو د همدغه وطن ښځې تورنولای شي!؟
د افغانستان په سنتي او مذهبي ټولنه کې، چې د سواد او پوهې کچه هم په پرگنو کې لا اوچته نه ده، ښځه په مذهب او رواجونو پورې تړلې ده. ښځه لا هم نه د يوه خدای‌پيداکړي انسان بلکې د نارينه د لاس متاع او مال په څېر ارزول کيږي. حتې د ديموکراسۍ د نندارې په روانو کلونو کې هم ځينو نارينه‌وو ځان ديموکراسۍ ته ژمن باله او ښځې ته یې د خور او مور په نامه درناوی ښوده خو د يوه خپلواک انسان په توگه يې نه پيژندله او نه يې هم حق ورکاوه او آن دا چې د سياست په ډگر کې يې لومړنۍ استفاده له همدغې وسلې کوله. په نړيوالو کنفرانسونو کې به د ښځو څو نومونه واخيستل شول چې په دا يا هغه څوکۍ کار کوي او د گدايي څادر به راډک شو. خو د افغانستان ښځې لا هم له رنځونو او کړاوونو سره لاس او گرېوان وې.
نن په داسې حال کې چې په وطن کې له نجونو او مېرمنو د دوی لومړني انساني حقوق اخيستل کېږي، د دوی په پاکه لمنه تور هم لگول کېږي چې گواکې اسلامي اصول د دوی لخوا نه وو مراعات شوي. اما د دې سپيناوی نشي کولی چې قدرت ته رسيدلي هر طالب دوهم، دريم او يا څلورم واده ولې وکړ!
ولې نارينه په کور نه کېنوي چې نجونو او مېرمنو ته په بدو سترگو گوري او خپل نفساني شيطان نشي دفع کولی.
خو “غوا توره او پۍ يې سپينې”، دا فشارونه په نجونو او مېرمنو په دې لحاظ راوستل کېږي چې له تېرو اشغالگرو د سوال څادر بيا راډک شي.
د دوحې په مذاکراتو کې امريکې ته په وړاندې شوې وينا کې اوسنيو حکومتوالو تعهد کړی وو چې ښځو ته به د دوی اسلامي او عنعنوي حقونه ورکړل شي. د دې “راه گنجشکک” په باب ما لا هغه وخت اعتراض وکړ او دا دی نن خپلو فرمانونو ته اسلامي پرتوگونه گنډي چې “پرتوگاښ” هم نه لري!