انسداد راه ترانزیت تورخم و برداشت  غلط جنرال های پاکستانی از حادثه چترال

۱۰/۰۹/۲۰۲۳

انسداد راه ترانزیت تورخم و

برداشت  غلط جنرال های پاکستانی از حادثه چترال

از انسداد راه ترانزیت خیبر پنج روز میګذرد. عامل این انسداد بازسازی یک پست امنیتی در قلمرو افغاننستان بود که بهانه یی برای حمله فوج پاکستان به قوای سرحدی افغانستان قرار ګرفت. بر خلاف احکام صریح کانوانسیون های بین المللی در رابطه به حقوق کشور های محاط به خشکه و توافقات دو  جانبه قبلی میان افغانستان و پاکستان راه ترانزیت تورخم مانند ګذشته در فصل صادرات میوه جات بسته شد.

پاکستان هر سال مصادف به فصل صدور میوه در تلاش دریافت بهانه یی برای مسدود کردن راه های ترانزیت افغانستان میافتد. اما این بار فوج پاکستان  به غلط  حادثه چترال را به مداخله اداره طالبان در نا امنی  پاکستان پیوند داد و بندر تورخم را  به مثابه یک افزار فشار بالای حاکمیت طالبان بست.

جنرال های از خود راضی و نا آګاه از واققعیت های منطقه که حق و نا حق مسئولیت نا امنی در پاکستان را به دوش طالبان میاندازند، باید به دو نکته توجه کنند:

۱- اداره طالبان در داخل افغانستان در ساحات مختلف سیاسی، دیپلوماتیک، حقوقی، اقتصادی و امنیتی بقدر کافی مصروفیت دارد. این اوج دیوانګی است اګر تصور شود که طالبان بعد از بیست سال جنګ با مهاجمین خارجی امکانات و انرژی خود را به عوض تمرکز روی حل پروبلم های داخلی صرف مداخله ماجرا جویانه کشور همسایه کند.

۲- تقریباً نیم قرن نا امنی در افغانستان و پاکستان زمینه مساعد حضور فعال استخبارات کشور های منطقه و بیرون منطقه را در ساحه مساعد ساخته است. قوای مهاجم خارجی از افغانستان بیرون شد. این به مفهوم پایان مداخله شبکه های استخباراتی برای دادن استقامت به انکشاف اوضاع در جهت منافع ژیوپولتیک شان نیست.

پاکستان  متحد ستراتژیک چین و از مجرای دهلیز سیکیانګ – ګوادر، یګانه منفذ پلان های هژمونست آنکشور در منطقه است.  به تعبیر غربیان فوج پاکستان قلمرو کشور را به تخته خیز چین به سوی آسیا، افریقا و اروپا تبدیل کرده است.  دهلیز ستراتژیک از مجاورت سرزمین پشتونخواه میګذرد.  رقبای جهانی چین در تلاش اند که این اژدهای اقتصادی را در همین جاه  مهار کنند. برای اخلال پیشروی چین به سوی خلیج عرب و ایجاد نا امنی در پاکستان، هزاران مرد بیکار و اجیر جنګی را استخدام نمایند.  وجود حلقات ناسیونالیست و مرکز ګریز زمینه خوب استخدام را در داخل پاکستان در اختیار حلقات استخباراتی قرار داده است.

طالبان هیچ کنترولی در رفت و آمد مردم بیکار در دو سوی خط دیورند که بهر قیمتی زور بازوی خود را در اختیار دونر های استخباراتی میګذارند، ندارد.

 قراین نشان میدهد که دونر ها در داخل پاکستان در بطن تحریک طالبان پاکستان نفوذ کرده اند. این به آن معنا است، که مقابله با هژمونیزم چین در هم آهنګی با داعیه آزادی که طالبان پاکستان خود را پیشقراول آن میدانند قرار ګرفته است. بنابران جنګ چترال و صد ها  حادثه قبلی مانند آنرا باید در یک محتوای عمومی رقابت های ستراتژیک قدرت های بزرګ جا داد و به آن راه حل دریافت کرد. درین میان بستن اتهام مداخله  به طالبان افغان عقده مندانه و دور از واقعیت است.

ازین ګذشته انسداد راه ترانزیت تورخم  نمیتواند با هیچ دلیل عقلانی، سیاسی و اخلاقی در هم آهنګی قرار داشته باشد.

علت اساسی نا امنی سالیان اخیر در پاکستان ، عدم تعادل در سیاست خارجی آنکشور است: جنرال های سبکسر و جاهل پاکستان نتوانسته اند یک سیاست متوازن را در برابر کشور های بزرګ ذیدخل در منطقه در پیش بګیرند. آنها پاکستان را معروض به ضربات محکم رقبای چین ساخته اند.

برای درک عمق رقابت میان چین و کشور های غربی کافی است که از پیشنهاد اخیر امریکا، اتحادیه اروپا و  هند  در رابطه به دور زدن پلان چین « یک کمربند یک راه » در حاشییه  کانفرانس جی ۲۰ در دهلی نکاتی را یاد آوری کنیم.

 در برابر احیای راه جدید ابریشم که چین روی آن کار میکند، طرح رقابتی دیګری در کانفرانس جی ۲۰ اعلام شد. این طرح زیر نام « دهلیز اقتصادی هند، شرق میانه  و اروپا » هندوستان را از مسیر امارات متحده عربی، عربستان سعودی و اسرائیل از طریق خط آئن، پایپ لین و فایبرنوری به اروپا وصل میکند. مصرف این پروژه تا سال ۲۰۲۷ به ۳۰۰ ملیارد دالر تخمین شده است.

ملتفت استید که رقابت میان بازیګران سطرنج ژیوپولتیک دقیق و بزرګتر ازانست که برای جنرال های پاکستانی قابل درک باشد. انعکاس این رقابت در داخل پاکستان به مثابه متحد چین همانا اختلال امنیت است. اګر پاکستان نتواند تعادل لازم در سیاست خارجی وارد کند، ممکن نا امنی تا سرحد متلاشی شدن آنکشور انکشاف کند.

حادثه چترال و سائر نا امنی های پاکستان را از دایره رقابت های بزرګ بازیګران  سطرنج ژیوپولتیک بیرون کشیدن و آنرا به دخالت طالبان نسبت دادن حماقت وجهالت است.

  نیروهای قابل استخدام برای ایجاد نا امنی در داخل پاکستان در دسترس استخبارات غربی بقدر کافی وجود دارد. در رابطه بستن اتهام به افغانستان و استفاده ازانسداد راه ترانزیت به مثابه افزار فشار بالای اداره طالبان بیش ازانکه به ضرر افغانستان تمام شود، در طویل المدت پاکستان را خساره مند خواهد ساخت.  « پایان »

—————————————————————————————————–