کاندید اکادمیسن محمد اعظم سیستانی در ګفتګو با دعوت

مصاحبه کاندید اکادمیسن  محمد اعظم سیستانی که در شماره ۲۴۹ مجله دعوت اقبال چاپ یافته به خوانندګان عزیز دعوت میدیا ۲۴ هم تقدیم میګردد.

در کشور سویدن بود که من توانستم بیش از هزار مقاله تحقیقی و در

حدود ۵۰ کتاب مستقل  تألیف نمایم

طالبان اگر انتظار بقای خود وحکومت کردن دراین کشور را دارند می باید دروازه های مکاتب و پوهنتونها را بروی فرزندان این کشور باز نمایند

دعوت: اگر بفرمایید استاد سیستانی از کودکی تا الان کیست؟

سیستانی: در سال ۱۳۱۷ش (مارچ ۱۹۳۸) در یک روستای دور افتاده در ولايت نيمروز، در يک خانواده زمین دار متوسط بنام شيراحمدخان فرزند محمد يوسف خان بارکزی پا به هستی گذاشته ام.

محمد یوسف بارکزی، پدر بزرگ من اصلاً از فراه و از قریه نوده بوده که در عهد امیر عبدالرحمن به حیث سرحد دار در جمله یکصد سوار از خوانین نوده از فراه به نیمروز رفته است و در نیمروز خدمت نموده و در ولسوالی کنگ در نزدیکی پوستۀ سرحدی «ماککی» زندگی اختیار نموده است. اولادۀ محمدیوسف خان اکنون  در نزدیکی «ماککی» در قریه شیر احمد خان زندگی میکنند.

 پس ازفراگيری تعليمات مقدماتی در ولسوالی کنگ نيمروز، به کابل رفتم و در متوسطه ابن سینا و سپس دارالمعلمين وبعد شامل فاکولتهٔ ادبيات وعلوم بشری گرديدم.

پس از فراغت از فاکولتۀ ادبیات وعلوم بشری، درآغاز سال ۱۳۴۶ در لیسۀ نادریه کابل بحیث معلم شروع بکارنمودم. و درماه قوس ۱۳۴۷بحیث مدیر لیسه ابوداود سجستانی در نیمروز مقررشدم. بعد از سه سال خدمت در لیسه ابوداود، در سال ۱۳۵۰ بحیث معاون معارف نیمروزمقررگردیدم وسپس درهمان سال بحیث معاون معارف ولایت هلمند تبدیل گردید. سه سال دراین سمت ایفای خدمت نمودم وپس از اعلام جمهوریت در کشور از سوی سردار محمد داود به ریاست عمومی وادی هلمند درخواست کار دادم ولی تقررم در چوکات ریاست عمومی وادی هلمند با مشکلاتی روبرو گردید که مجبور شدم به کابل بروم و در وزارت زراعت  در ریاست حفاظه نباتات بحیث مدیر اداری مدت چارسال ایفای خدمت نمایم.

پس از کودتای ثور ۱۳۵۷ من بدلیل عدم وابستگی به حزب دموکرتیک خلق، مدت ۱۸ ماه با مشکلات زیادی روبرو شدم. داستان این مشکلات دراینجا نمی گنجد.

دعوت: شنیده ایم که شما کاتب پوسته خانه بودی ایا این راست است؟

سیستانی: بعد از تجاوز شوروی برافغانستان من بحیث کاتب راجسترنامه هاى مراجعين در پوسته خانه خیرخانه کار کردم. چون این کار برای من بمعنای ضایع کردن عمرم بود. ۱۱ ماه بعد با مشورت یک دوست به اکادمی علوم افغانستان مراجعه کردم و عريضه اى برياست اکادمى علوم تقديم داشتم. معاون اکادمى علوم، پوهاند بلبل شاه جلال، عریضۀ مرا برياست مرکز تحقيقات علوم اجمتاعى، راجع ساخت. رئيس آن مرکز عريضه مرا با کراهت گرفت و بعد در زير آن چيزى نوشت و عريضه را به انستيتوت تاريخ و اتنو گرافى احاله نمود. چون دو نفر از آن انستيتوت را براى گرفتن امتحان از من موظف کرده بود، به آنجا مراجعه نمودم. آن دو دانشمند، يکى پوهاند ضمير صافى و ديگرش رضا مايل هروى بودند که هردو با من و مقالات من آشنائى داشتند، پس در مورد پذيرش من در انستيتوت تاريخ و اتنو گرافى (انجمن تاريخ) نظر مثبت نوشتند و من در اکادمى علوم افغانستان که يک موسسه علمى – تحقيقياتى است از ماه عقرب ١٣٥٩ ش شامل شدم.

دعوت: در اکادمی علوم کدام اثار مهم شما تالیف و به چاپ رسیده است؟

سیستانی: مهمترین تحقیقات تاریخی ام در آکادمی علوم افغانستان یکی کتاب «سیستان سر زمین ماسه ها وحماسه ها» (در۴ جلد) و دیگری مناسبات کشاورزی در افغانستان «مالکیت ارضی و جنبش های دهقانی در خراسان قرون وسطی» است.

من مطالب تاریخی و جغرافیای تاریخی راجع به سیستان را در سالهای قبل از ورود به اکادمی علوم جمع آوری و قسماً به نشر رسانده بودم ولی پس از شمولیت در اکادمی علوم، من باید یک کار جدید و تازه را مورد تحقیق قرارمیدادم. بنابرین توجه خود را به یک مساله حیاتی و مهم اقتصادی کشور یعنی نظام زمینداری و شیوه های بهره برداری از آن معطوف نمودم‌ و دریافتم که در دوران اسلامی، زمین به عنوان پایۀ اصلی تولید نقش اساسی داشته و شکل مالکیت زمین تعیین کننده روابط گونه گون میان افراد جامعه بوده است .

من نخستین تلاش هایم را در جهت فراهم کردن اطلاعاتی در زمینه مناسبات زمینداری در افغانستان قرون وسطی متوجه ساختم و کتاب «مالکیت ارضی وجنبش های دهقانی در خراسان قرون وسطی» را نوشتم و برای چاپ بریاست مرکز علوم اجتماعی تقدیم داشتم. کتاب برای ارزیابی و نظرخواهی به دکتور لطیف جلالی و دکتور مددی و پوهاند عبدالشکور رشاد راجع شد و آنها بعد از مطالعه و تذکر نقطه نظرات خود مبنی بر رفع کاستیها در مورد چاپش نظر مثبت دادند و مراحل چاپ کتاب از جانب اکادمی علوم افغانستان طی گردید و کتاب به اهتمام خودم بچاپ رسید.

میتوانم بگویم که این کتاب چه به لحاظ اهمیت موضوع و چه به لحاظ شیوۀ پرداخت و بررسی و توضیح یکی از مسایل بغرنج تاریخی و حیاتی کشور، در نوع خود در آن زمان بی نظیر بود. زیرا تا آنزمان، هیچ یکی از استادان پوهنتون و دانشمندان و مورخان کشور در زمینۀ مناسبات ارضی و چگونگی بهره برداری از زمین و آب و نقش این دوعنصر پراهمیت در حیات روستائی، پژوهش و تحقیقی نکرده بودند تا منبع دسترسی برای من و سایر علاقمندان به این مسایل میشد. کتاب بزودى مورد توجه اهل مطالعه، بشمول کدرهاى حزب برسراقتدار و رهبران آن واقع گرديد تا آنجا که برخى از فصول و مطالب آنرا تکثير و به اعضاى خود در ولايات کشور گسيل کردند تا با آگاهى از اشکال مالکيت زمين و شيوه هاى بهره بردارى از آن، در برخورد بامسئله زمين و آب و مالکيت آن، در موضوع اصلاحات ارضى در کشور از آن استفاده شود.

دعوت: در اکادمی علوم شما چطور به رتبه اکادمیسنی رسیدید؟

سیستانی: در سال ۱۹۸۶ اکادمی علوم افغانسنان توسط یک اطلاعیه رسمی به استادان پوهنتون کابل و نهادهای علمی تحصلات عالی و اعضای اکادمی علوم ابلاغ نمود که دولت در نظر دارد دانشمندان عرصه های علوم اجتماعی و علوم طبیعی را بر رویت اثار و تالیفات شان مورد تقدیر قرار دهد. بنابرین کسانی که صاحب آثار و تالیفاتی باشند میتوانند آثار خود را به دارالانشای اکادمی علوم بفرستند .با انکه امیدواری زیادی به کسب رتبه علمی نداشتم، بازهم کتاب «کتاب مالکیت ارضی و جنبش های دهقانی در خراسان قرون وسطی» را برای کسب امتیاز علمی پیشنهاد کردم و در نتیجه از سوی کمیتۀ موظف، من هم مثل داکتر اکرم عثمان و داکتر کبیر رنجبر و ابراهیم عطایی و محمدانور نومیالی بدریافت رتبۀ علمی کاندید اکادمیسین (که رتبه ايست بالاتر از پوهاندی و پائين تر از اکادميسين) نيز نايل گرديدم و در صف ۱۸ تن دانشمند ممتاز کشور قرار گرفتم. نایل شدن به چنین رتبه علمی برای من مایه مسرت و افتخاربود و طبیعی بود که اگر این اثر را تالیف نکرده بودم به آن رتبه علمی نایل نمشدم. بنا برین من مرهون زحمتکشی خود استم و از خود متشکرم.

البته بايد گفت که از اوايل سال ١٩٨٦ من بحيث رئيس مرکز تحقيقات علوم اجتماعى، بجاى همان رئيسى که در پذيرش من به عضويت انستيتوت تاريخ کراهيت نشان ميداد، مقرر شدم. در اينجا بايد ياد آورشوم که براى حفظ استقلال فکرى و قلمى خود من عضويت حزب دموکراتیک خلق و هیچ گروه سياسى دیگر را نداشته ام .من بر اثر پژوهش های علمی و تاریخی خود در اکادمی علوم افغانستان مورد توجه و احترام مقامات حزبی و دولتی قرار گرفتم و هنگامی که مشی مصالحه ملی از طرف دولت مطرح گردید، و قرار شد تا در شورای وزیران و شورای انقلابی افراد غیر حزبی نیز گماشته شوند، از من خواسته شد، تا برای تحقق پروسۀ مصالحه ملی در هیات رئیسه شورای انقلابی دولت، نقش ملی و وطنی خود را ایفا نمایم. من در حالی که مخالف صلح و آشتی ملی درکشور نبودم، از قوس ۱۹۸۵ تاقوس ۱۹۸۷ علاوه بر پیشبرد وظایف علمی و اکادمیک خود مدت دو سال در راه آمدن صلح وآشتی ملی نیز آنچه از توانم پوره بود دریغ نکردم.

دعوت: تحقیقات علمی شما کدام ساحات تاریخ را در بر می ګیرد؟

سیستانی:

۱ – پژوهش در عرصه سیستان شناسی (دراین عرصه شش جلد کتاب تالیف  وچاپ کرده ام)

۲- پژوهش درعرصه مالکیت زمین و شیوه های بهره برداری از آن در قرون وسطی (دراین عرصه سه کتاب تالیف و به چاپ رسانده ام)

۳- پژوهش در بارۀ نهضت های ملی و ضد استبدادی در قرون نخستین اسلامی (دراین عرصه دو کتاب تالیف و بچاپ رسانده ام) 

۴ – پژوهش در باره وضعیت حقوقی زنان افغانستان (دراین عرصه دو کتاب تالیف و چاپ کرده ام).

۵– پژوهش درباره نهضت مشروطیت و نقش علامه محمود طرزی وغازی امان الله خان در کسب استقلال کشور (دراین عرصه دو کتاب تالیف و چاپ کرده ام)

6- دفاع از تاریخ وهویت ملی  و شخصیت های نامدار تاریخ معاصر کشور؛

براین عرصه  (بند۶) مکث میکنم تا با دیدگاه و طرز تفکرم بهتر آشنایی حاصل گردد:

پس از هجوم تنظیمهای جهادی برکابل درسال ۱۳۷۱ش (۱۹۹۲) من هم مثل سایر هموطنان مجبور به ترک کشور گردیدم و بالاخره در کشور سویدن پناهندگی گرفتم. در کشور سویدن، من خود را فارغ از تهدید حاکمیت های استبدادی و ایدیولوژیک حس کردم‌ و به حقیقت  این مقوله پی بردم که: “بهشت آنجاست که آزاری نباشد/ کسی را با کسی کاری نباشد”

سویدن یکی از کشورهای آزاد و آباد و بهشت گونه اروپاست  که کسی را با کسی کاری و ازاری نیست، و بخاطر آزادی بیان و اندیشه وعقیده اش مجازات نمیکنند.

در چنین فضائی بود که من موفق شدم تا خاطراتم را از کودتای ۷ ثور و فجایع ۸ ثور بنویسم و بصورت کتابی به چاپ برسانم (۱۹۹۶).

در فصای باز دموکراسی و آزاد اندیشی کشور سویدن بودکه من اطلاعاتم را در بارۀ تاریخ معاصر افغانستان و شخصیت های ملی و تاریخی کشور بیش از آنچه در افغانستان میدانستم توسعه دهم. 

در اینجا بود که من متوجه شدم نشراتی چون هفته نامه امید بمدیرت قوی کوشان و ماهنامه کاروان بمدیریت پوهنیار کهگدای از امریکا و سایتهای خراسان و خاوران از اروپا برضد نام افغان و افغانستان پیوسته تبلیغ میکنند که باید  نام افغانستان به «خراسان» تعویض گردد زیرا که نام افغانستان هویت ملی سایراقوام را سلب کرده  است.

در اینجا بود که من مجبور شدم در دفاع  از تاریخ  وهویت ملی و نام افغانستان و رجال و زعمای ملی کشور سهم بگیرم و در پاسخ به افغان ستیزان مقالاتی بنویسم و سپس از مجموعه آن مقالات کتاب «آیا افغانستان یک نام جعلی است؟» را بچاپ برسانم.

در اینجا من فرصت یافتم تا تاریخ غبار (افغانستان در مسیرتاریخ) و تاریخ فرهنگ (افغانستان در پنج قرن اخیر) را با دقت بیشتری مطالعه نمایم و بر نکاتی دراین تاریخ ها انگشت بگذارم که از آنها  بوی تعصب متصاعد است و هدف تخریب شخصیت های ملی بوده است، من  درپاسخ  به ان نکات تعصب آمیز کتاب «تاریخ چیست و مورخ کیست؟» را نوشتم وآن را به چاپ رساندم. این کتاب در کتابفروشی دانش در کابل و همچنان در پورتال افغان جرمن قابل دسترسی است.

دراینجا  من موفق شدم تا اطلاعاتم‌ را‌ درباره شهید داود خان وسعت ببخشم و شخصیت و کارکردهای او را با رجال سیاسی هم عصر و بعد از او مقایسه کنم و به این نتیجه برسم که شهید داودخان  درهردو دورۀ مسولیت های کلان خود خدمات زیادی برای انکشاف و ترقی افغانستان انجام داده است و هیچ کسی از رجال هم عصراو به پایه او نمیرسد. بنابرین برای ارجگزاری از خدمات شهید داودخان من کتاب «جایگاه داودخان درتاریح نوین افغانستان» را نوشتم  و بچا‌پ رساندم.

دراینجا بود که من فرصت یافتم تا اطلاعاتم را در بارۀ  نهضت امانی و ریفورم های اجتماعی شاه امان الله  بیشتر بسازم و برجسته گی های شخصیت او را در میان شاهان و رهبران افغانستان تشخیص نمایم و عشق بیکران او را نسبت به توسعه معارف و تأمین حقوق زنان از طریق کسب تعلیم وتحصیل  وسهم گیری زنان درتوسعه وترقی کشور  دریابم و در دفاع از کارنامه های او کتاب «شاه امان الله، اصلاحات و روحانیت متنفذ در ضدیت با تحولات اجتماعی» را بنویسم وبه نشر برسانم. این کتاب همین اکنون از طره شاغاسی حسن مبارک به زبان پشتو تحت ترجمه است.

در اینجا بود که من به اهمیت نهضت مشروطیت دوم و رهبر و استاد این نهضت محمود طرزی، و مساعی او در راه بیداری جوانان افغان برای کسب استقلال سیاسی افغانستان از سلطۀ استعمار انگلیس پی بردم و با توجه به مقالات و اشعار و تحلیل های وطن پرستانه  واستقلال طلبانه او بمنظور قدردانی ازاین شخصیت متفکر و پیشگام افغان کتاب «وطن وحب وطن از نظر علامه محمود طرزی» را نوشتم و به چاپ رساندم.

در اینجا بود  که  من فرصت یافتم تا کتاب «تاج التوریخ» را با دقت مطالعه کنم و به اهمیت آن پی ببرم. مطالعه  آن کتاب برمن چنان تاثیر نمود که وادرام نمود تا کتاب «سیمای امیر آهنین امیرعبدالرحمن خان در تاج التواریخ» را بنویسم و به چاپ بسپارم.

خلاصه در کشور سویدن بود که من توانستم بیش از هزار مقاله تحقیقی و درحدود ۵۰ کتاب مستقل  تألیف نمایم که بیشتر شان بچاپ رسیده اند و زیادترین مقالاتم در پورتال افغان جرمن آنلاین به نشر رسیده اند.

دعوت: تاکنون چند کتاب شما چاپ و چقدر ناچاپ و منتظر چاپ است؟

سیستانی: الف/تالیفات مستقل چاپ شده:

١- نظام بهره بردارى از زمين در افغانستان قرون وسطى، طبع کمیته دولتى طبع و نشر، ١٣٦١=١٩٨٢م

٢- مالکيت ارضى و جنبشهاى دهقانى در خراسان قرون وسطى، چاپ اکادمى علوم افغانستان، کابل ١٣٦٢=١٩٨٣م (اين کتاب پس از تجديد نظر و افزودن دو فصل جديد زيرنام «مالکيت ارضى و شيوه هاى بهره بردارى از زمين در خراسان قرون وسطى» در سال2012 از طرف انتشارات دانش در کابل بچاپ رسیده و در پورتال افغان- جرمن آنلاین گذاشته شده است. در آرشیف مقالات در شماره (۲۹۴) قابل دسترسی است.

٣ – سيستان، سرزمين ماسه هاو حماسه ها (جلد اول) طبع اکادمى علوم افغانستان، کابل ١٣٦٤=١٩٨٥م/شماره نشر آن در پورتال افغان جرمن آنلاین در آرشیف مقالات زیر شماره (314و318) رجوع شود.

۴- سيستان، سرزمين ماسه ها و حماسه ها (جلد دوم): اوضاع سياسى و اجتماعى سيستان تا تاسيس دولت سدوزائى افغانستان در١٧٤٧م، طبع اکادمى علوم افغانستان، ١٣٦٧ =١٩٨٨م، شماره نشر آن درآرشبف مقالاتم در پورتال افغان جرمن آنلاین زیر شماره (319) مقالات قابل دریافت است.

۵- جغرافياى تاريخى سيستان، طبع اکادمى علوم افغانستان، ١٣٦٧=١٩٨٨ (دو بخش)، شماره نشر آن در پورتال افغان جرمن آنلاین، زیر شماره (378- 379) مقالات قابل دسترسی است.

٦ – سرگذشت سيستان و رود هيرمند از ١٧٤٧ تا ١٩٧٣ م ، طبع اکادمى علوم افغانستان ، ١٣٦٨=١٩٨٩م . شماره نشر آن در پورتال افغان جرمن آنلاین در شماره (۳۸۰) مقالات قابل دسترسی است.

٧ – مردم شناسى سيستان، طبع اکادمى علوم افغانستان، ١٣٦٨=١٩٨٩م (متاسفانه قبل از خروج از مطبعه در آتش راکت پرانی مجاهدین در۱۹۹۲ سوخت و در ۲۰۱۳ پس از تجدید نظر دوباره درکابل از سوی مرکز نشراتی دانش به چاپ رسید) شماره نشر آن در پورتال افغان جرمن آنلاین زیرشماره (۳۴۹) قابل دید است.

٨ – نقش سیستان در تکوین حماسه های ملی، چاپ دانش، پشاور ۲۰۱۲و نیز شماره نشر آن در پورتال افغان جرمن آنلاین درشمار (۳۴۲) مقالات قابل دریافت است.

۹- رستاخیز قندهار و فروپاشی دولت صفویه در ایران، چاپ مرکزنشراتی دانش پشاور٢٠٠٥، در افغان جرمن درشماره (۲۹۹) مقالات قابل دسترسی است. (این کتاب از طرف صالح محمدصالح زیرعنوان د کندهار پاڅون، به پشتو ترجمه واز طرف دانش چاپ شده است. درافغان جرمن آنلاین در شماره (۷۵۳) مقالات قابل دسترسی است.

١٠ – قيام هاى مردم افغانستان بر ضد نادرشاه افشار، طبع وزارت اطلاعات و کلتور، ١٣٦٨ =١٩٨٩م، این کتاب در شماره (۷۵۱)مقالات قابل دریافت است.

١١ – زعمای بزرگ با کارنامه های سترگ، چاپ انتشارات عازم کابل،۲۰۱۹، در افغان جرمن آنلاین، شماره (۶۲۹) مقالات قابل دریافت است.

١٢ – مناسبات ارضى و شيوه هاى برخورد به مسأله زمين و آب در افغانستان سال هاى ٧٠ و٨٠ قرن بيستم، طبع اکادمى علوم افغانستان، ١٣٧٠ =١٩٩١م، در افغان جرمن آنلاین، در شماره (۲۶۰) مقالات قابل دید است.

١٣ – مقدمه يى بر کودتاى ثور و پيامدهاى آن در افغانستان،  طبع ١٩٩٦، سویدن، این کتاب در پشاور پاکستان نیز پس از سال ۲۰۰۰میلادی تجدید چاپ شده است. در افغان جرمن آنلاین در شماره (۴۵۶) مقالات قابل دسترسی است.

١٤ – قيام هاى مردم افغانستان از قرن هشتم تا هژدهم ميلادى، طبع ١٩٩٨، سویدن (اين اثر از طرف صالح محمد صالح به زبان پشتو ترجمه و در پاکستان چاپ شده است.)

١٥- دو نابغه سياسى – نظامى افغانستان در نيمه اول قرن ١٩م، طبع ١٩٩٩، سويدن (اين کتاب در زمستان ١٣٧٨ ش در ايران و در ماه حمل ١٣٧٩ ش در پشاور پاکستان نيز تجديد طبع شده است.)

١٦- يک نگاه انتقادى برجلد اول و دوم افغانستان در مسير تاريخ، طبع جون ٢٠٠٠م در پشاور و مجدداً در سال ۲۰۱۰ در پورتال افغان- جرمن آنلان نیز در شماره (۲۶۷) مقالات قابل دریافت است.

١٧ – پاکستان، پرورشکاه تروریسم، چاپ دانش خپرندویه ټولنه، پشاور ۲۰۱۱، در افغان جرمن آنلاین، در (۳۳۲) مقالات قابل دسترسی است.

١٨- نگاهى بر اوضاع اجتماعى افغانستان از طاهريان تا تيموريان، نشر در سایت افغان- جرمن آنلاین، زیر شماره (۲۶۴) قابل دسترسی است.

١٩ – علامه محمود طرزى، شاه امان الله و نقش روحانیت متنفذ، چاپ ٢٠٠2، سویدن و چاپ ۲۰۰۴ پشاور، در افغان جرمن آنلاین زیر شماره (۲۷۶) مقالات قابل دیدن است.

٢٠ – سلطنت پشتونها در هند، نشر دانش، پشاور ۲۰۱۳، این کتاب توسط زلمی کرزی نیز به پشتو ترجمه و در سال ۲۰۱۵ در کابل به چاپ رسیده است. در پورتال افغان جرمن آنلاین، درشماره (۴۰۳) قابل دسترسی است.

٢۱ ـ جایگاه داودخان در تاریخ نوین افغانستان، انتشارات دانش، کابل، ۲۰۱۶، درافغان جرمن آنلاین، زیر شماره (۵۳۳)

٢۲ ـ پشتونستان و زخم ناسور خط دیورند، در پورتال افغان جرمن آنلاین، شماره (۳۱۷) مقالات قابل دیدن است.

٢٣- حماسه قیامها یا دوقرن مبارزه بخاطر ازادی، سویدن، ٢٠٠٤، چاپ دوم، مرکز نشراتی دانش، ۲۰۱۱، در پورتال افغان جرمن آنلاین در شماره (۲۶۲) مقالات قابل دسترسی است.

۲۵- ظهور افغانستان معاصر و احمدشاه ابدالی، چاپ پشاور، ٢٠٠۷= ١٣٨۶، و نیز درافغان-جرمن آنلاین در شماره (293) مقالات قابل دسترسی است.

٢۶- آیا افغانستان یک نام جعلی است؟ چاپ دانش، پشاور ٢٠٠۷=۱۳۸۶، درافغان جرمن آنلاین، درشماره (۲۹۰) مقالات قابل دسترسی است.

۲۷- افغانستان، مرکز ثقل بازی بزرگ، سایت افغان- جرمن آنلاین، ۲۰۰۹، در شماره (۲۷۲) مقالات قابل دید است.

۲۸- جشن نوروز و منزلت آن در میان ملل آریائی، چاپ مرکز نشراتی دانش، پشاور۲۰۱۱ و نیز در پورتال افغان- جرمن آنلاین، در شماره (۲۷۹) مقالات قابل دسترسی است.

۲۹- برخی شخصیت های فرهنگی – اجتماعی کشور، از طرف انتشارات دانش درکابل به چاپ رسیده و نیز در پورتال افغان- جرمن آنلاین، ۲۰۱۰ درشماره (۲۷۰) مقالات قابل دسترسی است.

۳۰- ملالی جویا، اسطورۀ شجاعت روزگارما، در سال ۲۰۱۰ در پشاور به طبع رسیده و نیز در پورتال افغان- جرمن آن لاین، در شمارۀ ( ۲۵۷) قابل دسترسی است .

۳۱- بیست مقالۀ تاریخی، پورتال افغان- جرمن آنلاین،۲۰۱۰، در شماره (۲۸۷) قابل دسترسی است.

۳۲- وضعیت حقوقی زن افغان ازعهد امانی تا حکومت کرزی، چاپ دانش، ۲۰۱۳، و نیز افغان جرمن آنلاین در شماره ( ۳۴۴) مقالات قابل دسترسی است.

۳۳- سیمای امیر آهنین، امیر عبدالرحمن خان در تاج التواریخ، ۲۰۱۱،چاپ دانش انتشاراتی موسسه، ۲۰۱۳، در افغان جرمن آنلاین زیر شماره (۳۶۳) مقالات قابل دریافت است.

۳۴- پنجاه مقالۀ سیستانی، نشر در پورتال افغان جرمن آنلاین، درشماره (۴۹۹) قابل دسترسی است.

۳۵- سه مقاله تحقیقی در باره سه خاندان تاریخی قندهار، چاپ انتشارات امیری، کابل ۲۰۲۱، نیز پورتال افغان جرمن آنلاین ۲۰۱۱، در شماره (۳۷۰) مقالات قابل دریافت است.

۳۶- نقش تاریخی وزیر فتح خان و خاندان او در دولت سدوزائی افغانستان، نشر دانش ۲۰۱۳و نیز افغان جرمن آنلاین، در شماره (۳۷۲) قابل دسترسی است. ترجمه پشتوی این کتاب توسط آقای رحمت آریا و آقای نوزادی صورت گرفت و در قندهار به طبع رسیده است. در شماره (۵۳۲) آرشیف مقالات قابل دسترسی است.

۳۷- وزیر اکبرخان، قهرمان ملی قیام کابل، نشردانش، کابل ۲۰۱۴ُ، در پورتال افغان جرمن آنلاین درشماره (۳۷۵) قابل دریافت است.

۳۸- دفاع از استقلال، وجیبۀ ملی افغانهاست، دانش انتشاراتی موسسه، ۲۰۱۳و نیز در پورتال افغان جرمن آنلاین درشماره (۳۴۸) مقالات قابل دسترسی است.

۳۹- جغرافیای تاریخی و اقتصادی هیلمند، چاپ محمد داود فرهنگ (هلمندی) ۲۰۱۹، کابل، در پورتال افغان جرمن آنلاین در شماره (۴۰۹) مقالات قابل دریافت است.

۴۰- مسالۀ اصلاحات ارضی در افغانستان سالهای ۷۰ و۸۰ قرن بیستم. چاپ دانش خپروندویه موسسه، پشاور، ۲۰۱۱ و نیز پورتال افغان جرمن آنلاین در شماره (۲۶۰) قابل دسترسی است.

۴۱- دفاع از ارزش های ملی، وظیفۀ عناصر ملی است، نشر انتشارات دانش،۲۰۱۴، نیز پورتال افغان جرمن آنلاین، در شماره (۴۶۵) قابل دریافت است.

۴۲- بررسی اوضاع اجتماعی و اقتصادی و سیاسی افغانستان از۱۹۰۱-۱۹۱۹ُ در افغان جرمن آنلاین در شماره (۸۰۴) مقالات قابل دسترسی است.

۴۳- سیمای زن افغان در حماسه و تاریخ، نشر دانش، کابل جنوری ۲۰۱۵، در پورتال افغان جرمن آنلاین، درشماره (۴۶۹) قابل دریافت است.

۴۴- خیزش های مردم قندهار، هرات و سیستان برضد سلطه صفویان ایران و بابریان هند در قرن ۱۸، چاپ ۲۰۰۰ پشاور. این کتاب در شماره (۷۵۲) مقالات قابل دسترسی است.

۴۵- حبیب الله کی بود، عیاری از خراسان یا دزدی از کلکان؟ نشردانش، جنوری ۲۰۱۵پشاور، نیز پورتال افغان جرمن، در شماره (۴۸۸) قابل دریافت است.

۴۶- منارنجات، یادګار فداکاری مردم پکتیا و وزیرستان، چاپ ۱۳۹۶ُکابل، در افغان جرمن آنلاین، زیرشماره (۵۶۴)

۴۷- تاریخ چیست و مورخ کیست؟ نشر انتشارات دانش۲۰۱۷، در افغان جرمن آنلاین زیر شماره (۵۸۰) قابل دیدن است.

۴۸- بیست مقاله در بارۀ شاه امان الله و استقلال کشور، چاپ انتشارات امیری در کابل، ۲۰۲۰ و نیز در افغان جرمن آنلاین در شماره (۷۲۸) مقالات قابل دسترسی است.

۴۹- وطن وحب وطن از نظرعلامه محمود طرزی، چاپ انتشارات امیری، کابل ۲۰۲۰، نیز در افغان جرمن آنلاین در شماره (۶۷۹) مقالات ثبت است.

۵۰- سیستان مهد تمدن پنج هزارساله، چاپ وزارت اطلاعات و فرهنګ، ۲۰۱۹، در افغان جرمن آنلاین، شماره (۶۵۸)

۵۱- مبارزات ملی بلوچها و سرداران بلوچ در سیستان، ۲۰۲۰، نشر افغان جرمن آنلاین در شماره (۷۱۵) قابل دریافت است.

۵۲- شاه امان اللهُ اصلاحات و ضدیت روانیت متنفذ، سال ۲۰۲۰ نشرافغان جرمن آنلاین زیرشماره (۷۲۴) ثبت است.

۵۳- افغانستان یک نام جاویدان است، نشر در پورتال افغان جرمن آنلاین، درشماره (۷۳۳) قابل دسترسی است.

۵۴- بند کمال خان و اهمیت اجتماعی و اقتصادی آن، چاپ انتشارات امیری، سال۲۰۲۱، نیزنشر در پورتال افغان جرمن آنلاین، در شماره (۷۶۱) قابل دریافت است.

۵۵- قشر آگاه، افغانستان را دریابید،۲۰۲۱، نشر در پورتال افغان جرمن آنلاین، در شماره (۷۶۷) قابل دسترسی است.

۵۶- تکمله یی برکتاب: حبیب الله بچۀ سقو، کی بود؟ در افغان جرمن درشماره ( ۵۲۶) مقالات قابل دسترسی است.

57- حماسۀ اکبر، نشر در افغان حرمن در شمارۀ ۸۵۴/سال 2023، آرشیف مقالات نویسنده قابل دسترسی است.

ب/مقالات تحقیقی:

مجموع آثار نشرشدۀ من تنها در پورتال افغان جرمن آنلاین تا پایان ماه سپتمبر ۲۰۲۳ به ۸۶۱ مقاله و کتاب رسیده است. و اگر در سایر رسانه های جمعی چون مجلات و سایتهای انترنتی آریائی و دعوت میدیا 24، تاند و تول افغانستان و تول افغان وغیره ۲۰۰ مقالۀ دیگر محاسبه شوند، به بیش از هزار مقاله میرسد. خواننده علاقمند میتواندبه سایت افغان جرمن آنلاین

http://www.afghan-german.com/adminboard/default.aspx مراجعه کند:

ج/  آثار تباه شده :

١- سهم سيستان در معارف اسلامى ( ٤٠٠صفحه ) شامل: شرح حال محدثين، محققين علوم عقلى و نقلى، شعراء، و مشاهير سيستان از صدر اسلام تا پايان قرن هژدهم ميلادى٠ متاسفانه اين اثر پس از هجوم مجاهدين برکابل، در ضمن غارت اثاثيه منزل مولف تباه شده است .

٢- چهار نمايشنامه (شامل: زمين، ضربه سوم، رسوائى، پشيمان) در حدود ۳۰۰صفحه. اين مجموعه نيز قبل از چاپ، همراه با غارت منزل مولف تباه شده است .

آثار چاپ نشده وآماده چاپ:

1– مبارزات ملی بلوچها و سرداران بلوچ در سیستان،۲۰۲۰.

۲- شاه امان اللهُ اصلاحات و ضدیت رواحنیت متنفذ با تحولات اجتماعی

۳- افغانستان یک نام جاویدان است،

4- قشر آگاه، افغانستان را دریابید،

5- حماسۀ اکبر، نشر در افغان جرمن .

دعوت: بیشتر از دو سال است که درهای مکاتب و تحصیلات عالی دخترانه بسته شده است، به نظر شما تاثیر کوتاه مدت و بلند مدت آن بر افغانستان و زنان کشور چه خواهد بود؟

سیستانی: طالبان گروه مذهبی متحجر و فناتیک  اند و با علم و تخنیک معاصر دشمنی دارند. این گروه حتی با اساسات و هدایات اسلامی در بارۀ تحصیل علم که برای زن و مرد مسلمان فرض دانسته شده مخالف اند. طالبان بصورت صریح نمیگویند که با بازشدن مکاتب دختران و تحصیلات عالی زنان مخالف اند ولی عملاً دو سال است که دروازه های علم و دانش را بروی دختران بسته اند و این عمل شان نه تنها یک دشمنی با علم و کسب دانش است بلکه دشمنی با از جامعه افغانی و برخلاف حقوق انسانی و بشری نیز است. و یکی از دلایل عدم برسمیت شناختن حکومت طالبان از سوی جامعه جهانی نیز همین مخالفت طالبان با تحصیل دختران و کار زنان است. طالبان با این کار خود ضربت محکمی به حیثیت اسلامی و افغانی خود زده اند و شاید همین کارشان سبب زوال و نابودی شان نیز بگردد. 

تحریم دختران از ادامه تحصیلات عالی و تحریم زنان از کار در موسسات دولتی لطمۀ شدیدی به روحیات زنان و به اقتصاد خانواده  زده است و هزاران خانواده از کسب  درآمد حلال محروم شده اند و نمیدانند برای اعاشۀ کودکان خود چی کاری بکنند. این سخت گیری های طالبان فساد در جامعه را تسریع میکند و مردم مجبور میشوند دست به اعمال دور از اخلاق بزنند. فقر مادر فساد و دزدی و دروغ گوئی و سقوط اخلاق است. با دست بریدن ودره زدن و سنګسار کردن نمیتوان شکم گرسنه را سیر کرد و یا جلو گریه کودک  گرسنه را گرفت.

دعوت: به نظر شما علت مخالفت طالبان با تحصیل و کار دختران چیست؟ زیرا در هیچ کشور اسلامی و غیر اسلامی دنیا مانع تحصیل و کار دختران نشده است.

سیستانی: طالبان از این  نگاه که توانستند به اشغال کشور پایان دهند و یکجا با آن عناصر فاسد و رشوتخور و مختلس و غاصب و متجاوز و زورگو و حق کش و اختطاف چی و جنگسالار و پخپل سر را از کشور روفتند از چشم آنانی که بی بند وباری و مظالم اشخاص فوق الذکر را دیده اند حیثیت فرشته های نجات را دارند. من هم به آنها شادباد میگویم. کارهای شهرسازی و بند و کانال کشی طالبان قابل تقدیراست، اما خیلی بهتر می بود اگر در پهلوی کار ساخت جاده و بند و کانال دروازهای مکاتب نیز بروی زنان و دختران باز می بود. از اینکه طالبان  دروازه های مکاتب و پوهنتونها را بروی دختران بسته اند و مانع کار زنان شده اند آنها را محکوم می کنم. چون طالبان نظر و مشورت هیچ کسی را نمی شنوند  میتوان گفت که آنها استقلال تصمیم گیری ندارند و تحت نفوذ سازمانهای استخبارتی کشور های منطقه عمل میکنند. طالبان اگر انتظار بقای خود وحکومت کردن دراین کشور را دارند می باید دروازه های مکاتب و پوهنتونها را بروی فرزندان این کشور باز نمایند.