چین او ایران: طالبان دې د ښځو پر زده کړو او کار بندیز لیرې کړي

489
17 ساعتونه مخکې

چین او ایران له طالبانو غوښتي چې د ښځو پر کار او زده کړو بندیزونه لغوه کړي. دواړو هيوادونو د خپلو ولسمشرانو په غونډه کې په افغانستان کې د یوه ټول شموله حکومت د جوړېدو غوښتنه هم وکړه.

چین ته د ایران د ولسمشر ابراهیم رئیسي د سفر په پای کې دواړو هيوادونو په یوه ګډه اعلامیه کې د ښځو او نجونو پر کار او زده کړو د طالبانو له خوا د لګول سویو بندیزونو د لغوه کېدو غوښتنه وکړه.

په دغه اعلاميه کښې دواړو لورو په نیږدې اقتصادی او سیاسی اړیکو او د بشري حقونو او دیموکراسۍ په ډګر کښې د لویدیځ د معیارونو په ردولو هم ټینګار وکړ.

وروسته له هغه چې طالبانو د ۲۰۲۱م کال په اګست کې واک تر لاسه کړ، دوی په پرله پسې ډول پر ښځو محدودیتونه وضع کړل او د ټولنې نیمه برخه یې له ټولنیز او عامه ژوند څخه ليرې کړه.

د شپږم ټولګي څخه پورته د نجونو د ښوونځیو د بندولو سربیره، دغې ډلې په دې وروستیو کې په پوهنتونونو کې د نجونو له زده کړې او ښځې په نادولتي موسساتو کې له کار کولو څخه هم منع کړي دي.

چین او ایران په خپله ګډه اعلامیه کې ویلي دي: «دواړو لورو د افغانستان پر واکمنانو ږغ وکړ چې یو ټول شموله حکومت جوړ کړي چې ټول توکمونه او سیاسي ډلې پکې رښتیني ګډون ولري او د ښځو، توکمیزو اقلیتونو او نورو مذهبونو په وړاندې ټول تبعیضي اقدامات لغوه کړي.»

چین او ایران په دې اعلامیه کې زیاته کړې چې د امریکا متحده ایالات او د ناټو متحدین «باید د افغانستان د روان وضعیت مسئول وګڼل سي.»

د ښځو د حقونو غوښتنه د ایران د سخت دریځ شیعه رژیم له خوا د پام وړ اقدام دی، چې له میاشتو راهیسې له پراخو اعتراضونو سره مخ دی.

ولې د اعتراض کوونکو ښځو ترمنځ همږغي نسته؟

دا لاریونونه د تېر کال په ډسمبر میاشت کې هغه مهال پیل سول چې د مهسا امیني په نوم یوه ځوانه کردۍ نجلۍ د مذهبي پولیسو یا د ایران د لارښود ګزمې په توقیف کې په مشکوکه توګه مړه سوه.

د ایران د اخندي حکومت تر اوسه د دغو څرګندونو په تړاو لږ تر لږه څلور نارینه اعتراض کوونکي اعدام کړي دي. دا ټول کسان په ډیره چټکۍ او د تړلو دروازو تر شا محاکمه سول.

په دغه ګډه اعلاميه کې د چين او ايران ترمنځ د سياسي او اقتصادي اړيکو پر پياوړتيا، په منځني ختيځ کې د سولې او عدالت د تامينولو پر هڅو او د اټومي بې وسلې کولو په اړه ټينګار سوی، په داسې حال کې چې تهران د اټومي بم د ترلاسه کولو په هڅه تورن دی.

د ايران ولسمشر له خپل چينايي سيال شي جين پينګ سره په کتنه کې په هانګ کانګ کې د ډيموکراسۍ د غورځنګ د ځپلو او پر تايوان د چين د ادعا ملاتړ وکړ.

چین او ایران د مسکو تر څنګ ځانونه د امریکا متحدو ایالتونو د قدرت پر وړاندې د مقابل لوري په سترګه ګوري او په اوکراین کې یې د روسیې په یرغل کې له روسیې سره تاکتیکي ملاتړ کړی دی. ایران حتی روسیې ته خپل بې پیلوټه الوتکې ورکړې.

د چین بیجینګ ولسمشر شي او د ایران ولسمشر رییسي
د چین بیجینګ ولسمشر شي او د ایران ولسمشر رییسي انځور: Iranian Presidency/dpa/picture alliance

د چین د دولتي ټلویزیون د راپور له مخې، شي جين پينګ په دې غونډه کې وویل چې چین د خپل ملي حاکمیت د ساتنې په برخه کې د ایران ملاتړ کوي او د یو اړخیزې او جبر پر وړاندې ولاړ دی.

د چين حکومت اعلان کړی چې شي جين پينګ او رئيسي د سوداګرۍ او سيلانيتوب په برخو کې د شلو همکاريو تړونونو د لاسليک په مراسمو کې ګډون وکړ.

دواړو هېوادونو تر اوسه په ۲۰۲۱م کال کې ۲۵ کلن ستراتیژیک تړون لاسلیک کړی چې پکې د تېلو، صنعت او نورو برخو کې همکاري شامله ده.

چین د ایران د تېلو ستر پېرودونکی او په دغه هېواد کې تر ټولو لوی پانګوال دی. ایران له کلونو راهیسې د واشنګټن او ځینو لوېدیځو هيوادونو له خوا له اقتصادي او سوداګریزو بندیزونو سره مخامخ دی. په ۲۰۱۸ کال کې د امریکا متحده ایالاتو د نړۍ په کچه د بانکونو ارتباطي شبکې ته د ایران لاس رسی یې هم  بند کړ.

ژباړه:صفت الله زاهدي – دویچه ویله

*********************************************

د دعوت رسنیز مرکز ملاتړ وکړئ
له موږ سره د مرستې همدا وخت دی. هره مرسته، که لږه وي یا ډیره، زموږ رسنیز کارونه او هڅې پیاوړی کوي، زموږ راتلونکی ساتي او زموږ د لا ښه خدمت زمینه برابروي. د دعوت رسنیز مرکز سره د لږ تر لږه $/10 ډالر یا په ډیرې مرستې کولو ملاتړ وکړئ. دا ستاسو یوازې یوه دقیقه وخت نیسي. او هم کولی شئ هره میاشت له موږ سره منظمه مرسته وکړئ. مننه

د دعوت بانکي پتهDNB Bank AC # 0530 2294668 :
له ناروې بهر د نړیوالو تادیاتو حساب: NO15 0530 2294 668
د ویپس شمېره Vipps: #557320 :

Support Dawat Media Center

If there were ever a time to join us, it is now. Every contribution, however big or small, powers our journalism and sustains our future. Support the Dawat Media Center from as little as $/€10 – it only takes a minute. If you can, please consider supporting us with a regular amount each month. Thank you
DNB Bank AC # 0530 2294668
Account for international payments: NO15 0530 2294 668
Vipps: #557320

Comments are closed.