روس سره د جګړې یا جهاد په اړه ګډوډ ترخه/ اجمل ستانکزی

دا دوه میلونه شهیدان چې مونږ وایو دا شمیره له کومه شوې؟ چا د دغو مړو لیستونه جوړ کړي او کوم آزاد تحقیق شوی؟
پاکستان او غرب خو د روسانو او افغان دولت پواسطه د مړو شمیره قصداً لوړه ښودله چې خلک نور هم جهاد ته وهڅوي. بل په دغو مړو کې یوه ډیره زیاته برخه پخپله مجاهدینو هم وژلي. خو دوی هر څه په روسانو او دولت اړوي ځکه نن دوی په قدرت کې دي او تاریخ هغه څوک لیکي چې په قدرت کې وي. که نجیب دا جنګ ګټلی وای نو نن به مو تاریخ بل څه ویل. یعني د ټولو وژل شویو افغانانو مسولین به مجاهدین وو.
د نن ټالیب د پرون مجاهد دی. پرون هغوی همدا وحشتونه کول. فرق دومره دی چې پرون عام افغانان په تیاره کې وو خو نن یې سترګې لږ خلاصې شوي. بل دا چې پرون میډیا کمزورې وه او د مجاهدینو جنایتونه یې نشوای نشرولای خو نن تر ډیره د ټالیب جنایتونه خلک ویني. که حقیقت ووایم د افغانستان بنسټونه خو ټول مجاهدینو وران کړل او ټالیب ته یې د ورانولو څه پرینښودل.
ټالیب او مجاهد دواړه د وطن ورانوونکي وو او دي. دا غلطه ده چې ټالیب د برق د یوې پایې په سر بد کړې خو مجاهد د زرګونو پایو په سر ښه. ټالیب د لسګونه زرو افغانانو په مرګ بد کړې خو مجاهد د لکونو افغانانو په مرګ ښه. لنډه دا چې نن ټالیب کوم وحشت کوي مجاهد دغه وحشت پخوا څو چنده زیات کړی.
کمونستانو په اوله څپه کې یو شمیر هغه افغانان چې له مجاهدینو سره یې خواخوږي درلوده ووژل یا یې بندي کړل. پدوی کې خامخا ځینې بیګناه هم وو. خو اکثریت یې د مجاهد خواخوږي وو. د مطبوعاتو پدې آزاد دور کې چې نن له ټالیب سره یو زیات شمیر خلک ولاړ دي نو فکر وکړئ چې د مطبوعاتو په نژدې نشتون کې به پرون له مجاهد سره څومره ډیر خلک ولاړ وو؟ نن مو ډیری ملایان ټالیب ښه ګڼي پرون یې مجاهد ښه ګڼه. نن مونږ وایو چې دولت دې د ټالیب پلوو په ضد اقدام وکړي. خو پرون دولت همدا کار کاوه چې نن یې نوم بد دی. ډیری خلک چې دولت نیول له مجاهدینو سره یې خامخا څه تړاو درلود.
شوروي ته مونږ څه چې امریکا هم شکست نشو ورکولای. دا خو یې اقتصاد له مینځه لاړ چې ورسره شوروي ټوټې ټوټې شو. د افغانستان جنګ یوازې مونږ ته تاوان را رسولی او بس. روس خو پخپل ټانک سپور راغی او پخپل ټانک سپور بیرته لاړ. ستا هغه جوړښتونه یې هم درته جوړ پریښودل. جهاد خو تا له خپل هیواد سره کړی چې په نتیجه کې دې لکونه خپل هیوادوال ووژل او افغانستان دې په کنډواله بدل کړ.
یو دلیل چې د مجاهدینو په وخت کې ډیر افغانان ووژل شول خپله د مجاهدینو شتون وو. لکه نن چې له ټالیب څومره جنګ اوږدوي دغومره د ډیرو افغانانو د مرګ سبب کیږي پرون د مجاهد جنګ اوږدول د افغانانو د مرګ سبب کیدل. نن له ټالیب سره په هر ځای کې افغانان وژل کیږي پرون له مجاهد سره په هر ځای کې وژل کیدل. لکه نني ټالیب پروني مجاهد له کلیو او کورو په اردو او پولیسو حملې کولې او د بیګناه خلکو د مرګ ژوبلې سبب کیدل. که مجاهد نه وای نه به دومره وژل کیدو، نه به مو میلونونه خلک له هیواده تلل، نه به هر هیواد د خپلو ګټو لپاره استعمالولو، نه به مو هیواد وران وو نه اردو. نه به دومره کمزوري وو. نه به مو لنډغر په سر حاکمان وو نه مذهبي افراطیان. لنډه دا چې دومره بد ژوند به مو نه وو.
خو ځینې خلک چې افغانستان یې تباه کړ نن په ډیره بیشرمۍ پخپلو وحشتو ویاړي او امتیازات غواړي.