حکومت اراده لري د بشر د حقونو موضوع او بحث له…/خوشال خلیل

نن د بشر د حقونو له مدافعانو څخه د ملاتړ ملي پروګرام کې د ولسمشر غني له څرګندونو داسې ښکاري چې حکومت اراده لري د بشر د حقونو موضوع او بحث له حاشیې څخه د دولت متن ته راوړي، په دومره لوړه کچه د بشر د حقونو موضوع راپورته کول دولت او په ټوله کې ټولنې ته خپل اثار او نتایج لرلی شي.
لومړی، د بشر حقونه د قانون په حاکمیت ټینګار کوي چې په نشتوالي کې يې د بشر حقونه نشي تامیندای، د قانون په حاکمیت کې نه یوازې د زورواکو لاسونه لنډېږي بلکې عامو وګړو ته یې هم ګټه رسېږي. یعنې پخوا نورو په حکومت فشار راوړ چې د بشر حقونو ته درناوی وکړي دا ځل حکومت خپله دغه اواز اوچتوي.
دویم، د بشر د حقونو بل ټینګار پر دې دی چې که د تېرو او اوسنیو جګړو قربانیانو ته پام ونه شي او عاملان یې خلاصې تڼۍ وګرځي هغه ټولنه کې امنیت او ثبات ممکن نه دی، نن ولسمشر هم وویل چې هر څوک حق لري د تېرو جګړو د قربانیانو یاد ونمانځي، د تېرو جنګونو د یاد نمانځلو مسئله راپورته کول، ټولنیزه حافظه کې د جنایتکارانو ظلمونه ژوندي ساتي او لږ تر لږه له روحي رواني پلوه هغوی د امن احساس نه کوي او فکر کوي یوه ورځ به د عدالت سره مخ کېږي. [په دې برخه کې لس کاله پخوا ولسي جرګې یو قانون پاس کړی دی چې له مخې يې پخوانیو جنګونو کې ښکیل کسان بښل شوي دي، له دې سره دا قانون خپل اهمیت له لاسه ورکوي]
درېیم، له دغه بحث سره بشري حقونه د اساسي قانون سره سم د دولتي تصامیمو، پروسیجرونو او میکانیزمونو په محراق کې واقع کېږي او هر دولتي تصمیم به د بشر د حقونو په تله تلل کېږي چې له دې سره په اتومات ډول محرومو اقشارو، لکه ماشومانو، ښځو او معلولینو ته په انکشافي او اقتصادي پروګرامونو کې ګټه رسېږي.
څلورم، د بشر حقونه په انسان راڅرخي، که دا بحث عام شي او دولتي دستګاه یې هم ترشا ودریږي، دلته نو بیا مذهبي، قومي او ژبني تفاوتونه رنګ بایلي او انسان محوره سیاستونو ته لار اواریږي.
دا ټولې خبرې ممکن په اوسنیو شرایطو او حالاتو کې خیال پلوه ښکاره شي خو داسې نه ده، دا ټول کارونه اراده غواړي د ولسمشر خبرو ته په پام ویلی شو چې دا اراده شته، خو که دا یو جرقه یا پیل وګڼو او د حکومت دغه شان انسان محوره سیاستونو څخه ملاتړ وشي ټولو ته یې ګټه رسېږي او دا هیڅ ناممکنه نه ده چې یوه ورځ له تاوتریخوالي او تبعیض څخه پاکه ټولنه ولرو.