پشتون ها: مردم با عظمت بی وطن!؟/ د. م، عثمان تره کی

٠٢/۰٦/۲۰۱۸

 دوکتور م، عثمان تره کی   

پشتون ها :

مردم با عظمت بی وطن ! ؟

بخش اول – پیشگفتار مترجم

’’ پشتون ها، مردم با عظمت بیوطن ‘‘ نام کتابی است که درین تازگی ها از   جانب برید جنرال ’’ الن لامبال ‘‘  تألیف و به دو زبان فرانسوی و انگلیسی به چاپ رسیده است. ناشر، کتاب را در نوع خود بی بدیل قلمداد میکند.

  ژیوپولیتولوگ، متخصص آسیای جنوبی و دوکتورAlain Lamballe

در جامعه شناسی سیاسی ، چندین سال به صفت اتشه نظامی فرانسه در پاکستان و هند وظیفه اجرأ کرده است.      ’’ الن لامبال ‘‘ شش و نیم سال در هندوستان اقامت کرده  و به زبان  اردو آشنائی دارد. نامبرده با مسافرت های پی در پی در منطقه  با کلیه انکشافات تازه ساحه آشنا است.

’’ الن لامبال ‘‘ با داشتن تحصیلات عالی  و سابقه ماموریت های دیپلوماتیک و نظامی در آسیای جنوبی، ممکن منحیث یک اروپائی در بهترین موقعیت برای ارائه معلومات در رابطه به تاریخ، جغرافیأ، جامعه و نقش آینده پشتون ها در تعاملات منطقه  باشد.

 آنچه کنجکاوی مرا ( ع، تره کی)  در ترجمه  مصاحبه ’’ پییر ورلویز ‘‘ ( مدیر سایت انترنت دیپلو- وب ) با       ’’ الن لامبال ‘‘ برانگیخت عنوان کتاب است ، که پشتون ها را در ردیف کردها و بلوچ ها بیوطن خطاب کرده است. اما مؤلف کتاب در لابلای بحث، وقتی در عمق تاریخ افغانستان سر میزند خواسته یا ناخواسته  پشتون ها را صاحبان اصلی افغانستان و موسس امپراتوری های بزرگ در منطقه معرفی مینماید که امروز بدنبال توطئه دشمنان داخلی و خارجی آواره، سرگردان و بی وطن ساخته شده اند.

چنین معلوم میشود که ’’ الن لامبال ‘‘ در انتخاب عنوان کتاب بیشتر متأثر از حالت زار امروز پشتون ها است که علی الرغم داشتن ریشه در اعماق تاریخ و موضع  اکثریت قومی در افغانستان، از دسترسی به حاکمیت  سنتی در وطن خود محروم ساخته شده اند. ’’ الن لامبال ‘‘ ناخود آگاه  پشتون ها را با سائر اکثریت های قومی در آسیای مرکزی و جنوبی مانند ازبک ها، ترکمن ها، تاجک ها و  پنجابی ها مقایسه میکند که هریک با سهم متناسب به وزن بیشتر دیموگرافیک خود  نسبت به اقلیت های قومی حاکمیت را در دست دارند و کشور را اداره میکنند. اما در افغانستان به تعامل با به حاشیه کشانیدن  پشتون ها، به شیوه معکوس جهت داده شده است.

کتاب در مقطع بسیارحساس زمانی به حلقات ذینفع سیاسی، دیپلوماتیک و نظامی در منطقه  عرضه شده است : حضور قوای ائتلاف نظامی بین المللی در افغانستان با دوسیه بزرگ ژیوپولتیک زیر بغل توجه همه جهان را متمرکز به حوادث افغانستان و اطراف آن ساخته است. شدت جنگ ضد اشغال طالبان پشتون تبار علیه قوای خارجی و انقلاب آرام پشتون های آنسوی خط دیورندعلیه مظالم پنجابیان موجب شده که مؤلف به پشتون ها  به مثابه افزار کلیدی تحولات عظیم ژیوپولتیک در آینده منطقه نگاه کند.

در حواشی کتاب مطالب حساسیت  برانگیز، مناقشه طلب  و تکراری هم مطرح است که مترجم به دلیل  جا به جائی بحث در حد حوصله خواننده و  نهایتاً عرضه کوتاه و بنیادی دید گاه مؤلف از ذکر آن منصرف میشود.

مؤلف به بسیاری سوالات مطرح در حلقات درگیر سیاست در افغانستان از موضع منافع  ژیوپولتیک کشور های غربی پاسخ ارائه میکند : چرا پشتون ها مغضوب واقع شدند ؟ انگیزه ادامه جنگ چیست ؟ وحدت پشتون های لر وبر چه تحولی در نقشه سیاسی منطقه بوجود میاورد ؟ کشور های دور و نزدیک چه نقشی در تحولات منطقه به پشتون ها قائل اند ؟ چه سرنوشتی در انتظار پشتون ها قرار دارد؟

واقعیت اینست  که صاحب نظران خارجی وقتی در یک مقطع بسیار سرنوشت ساز برای افغانستان به اوضاع کشور ما عطف توجه میکنند برداشت ها، پیشداوری ها و مقاصد خود را از وضع دارند. جلب  توجه  به حال زار پشتون ها  در منطقه از سوی هر فرد یا مرجع داخلی و خارجی ایکه صورت بگیرد، قابل قدر است. اما این توجه نباید  زمینه های دشمنی ، انشقاق قومی و مرکزیت گریزی را برای سائر اقوام چاق و متورم بسازد. توجه به دربدری و آوارگی پشتون ها  نباید به مفهوم راندن اقوام دیگر در حاشیه باشد. برای نویسنده ( تره کی ) وحدت اقوام افغانستان ضمانت حفظ تمامیت ارضی و  ظهور یک افغانستان نیرومند در منطقه است. بناً در اوضاع متشنج امروز که وطن از چپ و راست و ته و بالا معروض به ضربات دشمن است، باید به تقویت باور متقابل میان اقوام  و همبستگی ملی  تا سرحد  نوامیس و مقدسات ارزش قائل شد. مترجم با همین ذهنیت، ترجمه  بیانات ’’ الن لامبال ‘‘ را در چند بخش  به خدمت خوانندگان تقدیم میکند . در اخیر روی موضوعات تبصره طلب بحث، مکث کوتاهی خواهیم داشت.

دوکتور م، ع، تره کی