د کمخوني ضد دواګاني

لومړي دوا چي پکلي استعماليږي
له اوسپني يا Iron
څخه عبارت دي
اوسپنه په طبيعت کي په دوه شکله پيدا کيږي
1 ferric 2 ferrous

د اوسپني ارجاعي شکل د ferrous
څخه عبارت دي يعني اوسپنه چي HB په ساختمان کي شتون لري هغه د Feerous څخه عبارت دي Ferric
اوسپنه د Vit C. پواسطه په Ferrous شکل بدليږي
په غذا کي اوسپنه د Ferric پشکل دي او په دوا کي د Ferrous شکل دي
نو بايد د غذايي ريژيم څخه د اوسپنی جذب لپاره بايد Vit c ورسره استعمال شي
کله چي مريض ته اوسپنه د دوا پشکل ورکو نو ضرور ندي چي ورسره Vit c استعمال شي

د اوسپني کمبود له امله HB هم کميږي او په ناروغ کي
IDA (Iron deficiency anemia )
منځته راځي
د اوسپني کلينکي استعمال
د IDA د مخنيوي لپاره ورکوو
دويم
په لاندي حالاتو کي د کمخوني مخنيوي لپاره ورکوو
۱ pregnancy
2 lactation
3 Children
4 کله چي يو مرئض NSAID استعمالوي
اوسپنه
د خولي له لاري استعماليږي
همدارنګه im او iv هم استعماليږي
او که چيري يو ناروغ شديد کمخوني ولري يا د خولي له لاري نشي تحمل کولاي نو مريض ته زرقي ورکوو
د زرقي لپاره د اوسپني لاندي مستحضرات دي
1 Iron Dextron
2 Iron sucrose
که اوسپنه زرقي يا د خولي له لاري استعمال شي
په بدن کي د Transferin پروټين پواسطه انتقاليږي
دا د پلازما يو پروټين دي چي د اوسپني د انتقال دنده په غاړه لري او په بدن کي اوسپنه د Ferretin پشکل ذخيره کيږي
د اوسپني جانبي عوارض
1 Gastric irretation
2 Nausea 3 Dirrahea 4 Constipation 5 Black stool

Toxicity of iron
1 Acute 2 chronic

اول که چيري يو د ناروغ د اوسپني په حاد تسمم اخته وي لاندي اعراض به لري
1Necrotizing gastro enterites
2 Shock 3 Coma 4 Metabolic acidosis 5 Death

نوټ . که چيري دغه ناروغان په اولو ساعتونو کي مراجعه وکړي نو ګاستريک لواژ ورته کوو
دويم
بايد مايعات ورکړل شي
دريم
د اوسپني په حاد تسمم کي د Deferoxamine څخه ګټه اخلو
دا د اوسپني انتي دوټ دي
دا د اوسپني سره يو تعامل کوي او له بدن څخه د اوسپني د اطراح سبب ګرځي

مزمن تسمم
مزمن تسمم په دوه ډوله ويشل شويدي
1 Acquired 2 Hereditary

Acquired
که چيري د اوسپني تسمم په کسبي شکل وي ورته
Hemosidrosis
وايي

دويم
که چيري د اوسپني تسمم په ارثي شکل وي ورته
Hemochromatosis
وايي

هغه ناروغان چي د اوسپني په مزمن تسمم اخته وي مونږ ورته
Iron anti dote
ورکوو
1 Deferasirox
ښه دوا دي د خولي له لاري استعماليږي

لاندي دواګاني د اوسپني انتي دوټ دي

1 Deferoxamin
2 Deferasirox
3 Deferiprone